Hệ Tư Tưởng Là Gì – Hệ Tư Tưởng Của Việt Nam Là Gì

Câu hỏi hệ tư tưởng là gì được tìm kiếm nhiều ở trên mạng nhưng câu trả lời thực sự vẫn chưa biết, hãy để chúng tôi giúp bạn giải đáp câu hỏi hệ tư tưởng là gì ở bài viết này.

Hệ tư tưởng là gì

Dạng câu hỏi hệ tư tưởng là gì đâu có thể nào làm khó bạn được đâu đúng không? Bởi những câu hỏi như thế bạn sẽ dễ dàng tìm thấy được đáp án trên mạng ấy. Nhưng hãy chọn đọc bài viết dưới đây của chúng mình để có được đáp án cho thắc mắc hệ tư tưởng là gì một cách chuẩn xác nhất nhé.

Trong các nghiên cứu và điều tra xã hội, một hệ tư tưởng chính trị là một tập hợp đạo đức nhất định về lý tưởng, nguyên tắc, học thuyết, huyền thoại hoặc biểu tượng của một trào lưu xã hội, thể chế, giai cấp hoặc nhóm lớn lý giải cách xã hội nên hoạt động, đề ra một số ít kế hoạch chính trị và văn hóa truyền thống cho trật tự xã hội nhất định. Hệ tư tưởng chính trị chăm sóc đến nhiều góc nhìn không giống nhau của xã hội, gồm có (ví dụ): kinh tế, giáo dục, y tế, luật lao động, luật hình sự, hệ thống tư pháp, cung ứng phúc lợi xã hội và phúc lợi xã hội, thương mại, môi trường, trẻ vị thành niên, nhập cư, chủng tộc, sử dụng quân đội, yêu nước, và tôn giáo quy mô quốc gia.

Hệ tư tưởng chính trị có hai chiều:

1. Mục tiêu: xã hội nên hoạt động giải trí như thế nào; và
2. Phương pháp: những giải pháp thích hợp nhất để giành được sự sắp xếp lý tưởng

Có vô số phương pháp được đề xuất để phân loại những ý thức hệ chính trị, mỗi phương pháp khác nhau này tạo nên một phổ chính trị cụ thể. Ý thức hệ cũng tự xác lập vị trí của chúng trên phổ (ví dụ: bên trái, giữa hoặc bên phải), mặc dầu độ đúng chuẩn về mặt này thường sẽ hoàn toàn có thể gây tranh cãi. Cuối cùng, hệ tư tưởng hoàn toàn có thể được phân biệt với những kế hoạch chính trị (ví dụ, chủ nghĩa dân túy) và từ các vấn đề duy nhất mà một đảng có thể được xây dựng xung quanh (ví dụ hợp pháp hóa cần sa). Triết gia Michael Oakeshott định nghĩa hệ tư tưởng như vậy là “sự rút ngắn chính thức của tầng phụ được cho là của sự việc thật hài hòa và hợp lý có trong truyền thống”. Hơn nữa, Charles Blattberg cung ứng một thông tin tài khoản phân biệt những ý thức hệ chính trị với các triết lý chính trị.[24]

Một hệ tư tưởng chính trị đa phần liên quan đến chính nó làm thế nào để phân chia quyền lực tối cao tối cao và những gì kết thúc quyền lực nên được sử dụng. Một số bên theo một ý thức hệ nhất định rất chặt chẽ, trong lúc những người dân khác hoàn toàn có thể lấy cảm hứng thoáng đãng từ một đội nhóm những ý thức hệ liên quan mà hoàn toàn không đặc biệt quan trọng nắm lấy bất kể một trong số họ. Mỗi tư tưởng chính trị chứa những sáng tạo độc đáo nhất định trên những gì nó xem là rất tốt dưới hình thức chính phủ (ví dụ, dân chủ, mị dân, chính trị thần quyền, Caliphate vv), và tốt nhất mạng lưới hệ thống kinh tế tài chính (ví dụ như chủ nghĩa tư bản, chủ nghĩa xã hội, vv). Đôi khi cùng một từ được sử dụng để xác lập cả một ý thức hệ và một số trong những ý tưởng sáng tạo chính của nó. Chẳng hạn, chủ nghĩa xã hội hoàn toàn có thể đề cập đến một hệ thống kinh tế, hoặc nó có thể đề cập đến một ý thức hệ hỗ trợ hệ thống kinh tế tài chính tài chính đó. Bài viết năm 1991, nhiều nhà phản hồi cho rằng toàn bộ chúng ta đang sinh sống và làm việc trong thời đại hậu tư tưởng,[25] trong số đó những hệ tư tưởng hoàn hảo, gồm có tất cả đã thất bại. Quan điểm này thường được link với những nội dung bài viết của Francis Fukuyama về sự việc .[26] Ngược lại, Nienhueser (2011) coi điều tra và nghiên cứu (trong nghành nghề dịch vụ quản trị nguồn nhân lực) là “tạo ra ý thức hệ”.[27]

Slavoj Zizek đã chỉ ra làm thế nào khái niệm về ý thức hệ hoàn toàn có thể được cho phép hình thức ý thức hệ sâu nhất, mù quáng nhất. Một loại ý thức sai lầm đáng tiếc đáng tiếc hoặc thiếu tín nhiệm sai lầm, tham gia vào mục tiêu cho vay quan điểm của một người về sự việc tôn trọng khách quan, vờ vịt hoài nghi trung lập, mà hoàn toàn không thực sự là như vậy. Thay vì giúp tránh ý thức hệ, sai sót này chỉ làm sâu sắc hơn cam kết so với một chiếc hiện có. Zizek gọi đấy là “một cái bẫy hậu hiện đại “.[28] Peter Sloterdijk đã đề ra ý tưởng sáng tạo tương tự đã có vào năm 1988.[29]

Cũng có một số nghiên cứu và điều tra đã cho thấy rằng quan hệ với một ý thức hệ chính trị đơn cử là mang tính chất di truyền.[30][31][32][33][34][35][36][37]

Idiocracy[sửa | sửa mã nguồn]

Khi một hệ tư tưởng chính trị trở thành một thành phần phổ biến thống trị trong một chính phủ, người ta hoàn toàn có thể nói rằng tới một idiocracy.[38] Các hình thức cơ quan chính phủ nước nhà không giống nhau sử dụng ý thức hệ theo rất rất nhiều cách khác nhau, không hẳn khi nào thì cũng trở nên số lượng giới hạn trong chính trị và xã hội. Một số sáng tạo độc đáo và trường phái tư tưởng trở nên được ưa chuộng, hoặc bị từ chối, hơn những ý tưởng khác, tùy thuộc vào sự thích hợp của chúng với hoặc sử dụng cho trật tự xã hội trị vì.

Như John Maynard Keynes bày tỏ, “Những kẻ điên trong chính quyền, người nghe thấy lời nói trong không khí, đang chưng cất sự điên cuồng của họ từ 1 số ít người viết nguệch ngoạc học thuật vài năm trước.” [39]

Làm thế nào để hệ tư tưởng trở thành một phần của chính sách của chính phủ? Trong The Anatomy of Revolution, Crane Brinton nói rằng ý thức hệ mới lan tỏa rộng rãi khi có sự bất mãn với một chính sách cũ.[40] Những kẻ cực đoan như Lenin và Robespierre sẽ vượt mặt những người dân dân cách mạng ôn hòa hơn.[41] Giai đoạn này ngay tiếp sau đó là Thermidor, một sự trở lại của sự việc nhiệt tình cách mạng dưới những người theo chủ nghĩa thực dụng như Stalin và Napoleon Bonaparte, người mang lại ” sự thông thường và cân bằng”.[42] Trình tự của Briton (“những người đàn ông của rất nhiều ý tưởng> những kẻ cuồng tín > những người hành vi thực tế”) được J. William Fulbright nhắc lại,[43] trong khi một hình thức tương tự xẩy ra trong The True Believer của Eric Hoffer.[44] Cuộc cách mạng cho nên vì thế trở thành một chế độ tư tưởng, mặc dù sự trỗi dậy của nó hoàn toàn có thể được kiểm tra bởi một ‘ cuộc khủng hoảng giữa đời chính trị ‘.

Hệ tư tưởng chính trị là gì

Bạn đang muốn biết hệ tư tưởng chính trị là gì đúng không nào. Bạn đang muốn tìm được đáp án cho thắc mắc hệ tư tưởng chính trị là gì phải không? Nếu thế thì bạn không nên bỏ qua bài viết dưới đây đâu bạn à. Hãy để cho bài viết này giúp cho bạn tìm được câu trả lời thích đáng nhé.

Chính trị học[sửa | sửa mã nguồn]

Chính trị học là điều tra và nghiên cứu quyền lực tối cao tối cao chính trị, phương pháp giành quyền lực chính trị, những thiết chế và những hình thức tổ chức triển khai thực thi quyền lực chính trị, các kiểu hệ thống chính trị đã có trong lịch sử dân tộc và đang tồn tại trong thời đại ngày nay.[29]

Chính trị học cũng nghiên cứu quá trình hoạt động giải trí chính trị nhằm mục đích giành chính quyền, duy trì và sử dụng quyền lực chính trị. Chú ý nghiên cứu làm rõ những vấn đề: tiềm năng chính trị trước mắt và tiềm năng lâu dài hơn mang tính chất hiện thực; những biện pháp, phương tiện, thủ thuật, hình thức tổ chức triển khai có hiệu suất cao để đạt các tiềm năng đề ra; sự lựa chọn và sắp xếp cán bộ. Chính trị học cũng nghiên cứu và điều tra những mối quan hệ về lí luận chính trị của những chính sách xã hội.[29]

Triết học chính trị[sửa | sửa mã nguồn]

Triết học chính trị nghiên cứu những vấn đề cơ bản trở về quê hương nước, chính quyền, chính trị, tự do, công lý, tài sản, quyền, luật và việc thực thi lao lý bởi những cơ quan thẩm quyền. Mục tiêu nghiên cứu và điều tra của triết học chính trị nhằm mục đích lý giải về quan hệ cũng như sự tồn tại của những yếu tố trên một cách thấu đáo bởi những nhà triết học; cụ thể là vấn đáp những thắc mắc như những yếu tố kể trên là gì, tại sao lại phải có chúng, cái gì làm cho chính quyền sở tại là hợp pháp, những quyền và tự do nào cần được bảo vệ và tại sao, luật pháp là gì và lúc nào hoàn toàn có thể hủy bỏ luật một cách hợp lẽ.

[sửa | sửa mã nguồn]

Xã hội học chính trị đương đại tương quan đến, nhưng không giới hạn, việc nghiên cứu về những quan hệ giữa nhà nước, xã hội và công dân. Nghiên cứu về sự việc hình thành chính trị xã hội của nhà nước hiện đại; sự bất bình đẳng xã hội giữa những nhóm (giai cấp, chủng tộc, giới tính) ảnh hưởng đến chính trị như vậy nào; những quan điểm, tư tưởng, tính cách, trào lưu xã hội và xu hướng bên ngoài của những tổ chức triển khai chính thức của quyền lực chính trị ảnh hưởng đến chính trị chính thức; điều tra và điều tra và nghiên cứu quan hệ quyền lực trong và giữa các nhóm xã hội (ví dụ như gia đình, nơi làm việc, quan liêu, truyền thông…). Nói cách khác, xã hội học chính trị thường tương quan đến những xu thế xã hội, mạng lưới hệ thống chính trị ảnh hưởng tác động tới những quy trình hoạt động giải trí chính trị cũng như khám phá xem những lực lượng xã hội không giống nhau thao tác cùng nhau như vậy nào để thay đổi những chủ trương chính trị. Từ quan điểm này, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể xác lập ba khung lý thuyết chính đó làː đa nguyên, lý thuyết ưu tú hoặc quản trị và nghiên cứu và phân tích lớp (mà trùng lặp với chủ nghĩa Mác phân tích)[30]

[sửa | sửa mã nguồn]

Kinh tế chính trị học là một môn khoa học xã hội nằm trong khoa học kinh tế, nghiên cứu về kinh tế tài chính tài chính tài chính để rút ra các Kết luận về kinh tế và từ đó rút ra các kết luận về chính trị. Theo Enghen: “Kinh tế chính trị học theo nghĩa rộng nhất là khoa học về những quy luật chi phối sự sản xuất và sự trao đổi những tư liệu hoạt động và sinh hoạt vật chất trong xã hội loài người…” Theo nghĩa hẹp, kinh tế tài chính chính trị học điều tra và nghiên cứu một phương pháp sản xuất đơn cử và tìm ra quy luật hoạt động của riêng nó. Kinh tế chính trị học là môn khoa học xã hội nghiên cứu những cơ sở kinh tế tài chính tài chính chung của đời sống xã hội tức là những quan hệ kinh tế trong số những tiến trình nhất định của xã hội loài người.[31]

Ví dụ về hệ tư tưởng

Cuộc sống này luôn có nhiều câu hỏi vì sao. Chính vì thế mà việc bạn không biết đáp án cho thắc mắc ví dụ về hệ tư tưởng cũng là bình thường thôi. Vì thế nếu như muốn biết đáp án cho thắc mắc ví dụ về hệ tư tưởng thì hãy đọc bài viết của chúng mình nhé bạn. Mình tin rằng những thông tin trong bài đọc này sẽ khiến cho bạn bất ngờ lắm bạn à.

Theo những tài liệu ghi nhận tư tưởng là vấn đề phản ánh hiện thực trong ý thức, là những bộc lộ các quan hệ giữa con bạn với những sự việc về quốc tế xung quanh. Giữa những nghiên cứu và điều tra về bốn tưởng hồ nước Chí Minh, khái niệm tứ tưởng được đề cập mang lại mang chân thành và ý nghĩa khái quát tháo triết học.

Tư tưởng là ý thức của một cá nhân, một cùng đồng. Nó đựng một khối mạng lưới hệ thống những quan tiền điểm, quan liêu niệm, luận điểm được thi công trên một căn nguyên triết học. Các khái niệm mang tính chất nhất quán, những quan điểm thay mặt đại diện thay mặt cho ý chí, ước vọng của cá nhân, giai cấp, một dân tộc địa phương được Open trên cơ sở trong thực tiễn nhất định với trở lại chỉ huy hoạt động giải trí thực tiễn, tôn tạo hiện thực.
Bạn đang xem: Tư tưởng là gì

Quan điểm về bốn tưởng khởi xướng từ những ý tưởng của phần đông nhà tư tưởng có tầm quan sát cao. Chưa hẳn ai có sáng tạo độc đáo phát minh đều được xem như thể nhà tư tưởng, chính bới theo nhà bác học Lênin nhận định và đánh giá rằng người đó phải ghi nhận cách giải quyết và giải quyết và xử lý được những sự việc chính trị, sách lược, tổ chức.

Nền tảng bốn tưởng là gì?

Tư tưởng không phải những chiếc có sẵn hay đã có đóng khung từ trước. Nó hoàn toàn có thể được có mặt và tạo nên trong quy trình trao đổi, chăm sóc đến của con người. Bốn tưởng được mọi người tiếp thu có tinh lọc dưới dạng lĩnh hội lẫn phê phán.

Theo đó tư tưởng là gì? Đó là cái nào đó không giới hạn, nó luôn luôn được hình thành trong quá trình tiếp thu của con người .Tư tưởng có thể có dạng xấu đi và tích cực.

Ví dụ về tư tưởng

Tư tưởng đa phần trị của dân chủ

Hệ tư tưởng của việt nam là gì

Bạn muốn biết hệ tư tưởng của việt nam là gì đúng không nào? Bạn muốn đọc những thông tin một cách chuẩn xác cũng như hay nhất đúng không? Nếu thế hãy đồng hành cùng chúng mình nhé. Bởi với mỗi bài viết ấy chúng mình sẽ giúp bạn giải đáp được câu hỏi dạng hệ tư tưởng của việt nam là gì ấy bạn à. Và như thế bạn sẽ biết được nhiều điều hay hơn trong cuộc sống ấy.

(LLCT) – Trong toàn cảnh toàn quốc tế hóa hiện nay, đời sống chính trị – xã hội trên thế giới chịu tác động ảnh hưởng của nhiều yếu tố, trên toàn bộ những lĩnh vực, trong đó có nghành nghề dịch vụ tư tưởng. Bài viết tập trung chuyên sâu làm rõ sự hồi sinh, sự tự điều chỉnh của những hệ tư tưởng và sự xuất hiện của những hệ tư tưởng mới trong thời đại toàn thế giới hóa, góp thêm phần nhận diện những yếu tố về hệ tưởng trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng ta hiện nay.

Ảnh minh họa. Nguồn: noichinh.vn

Thuật ngữ “hệ tư tưởng” (ideology) được Antoine Destutt de Tracy (1754 -1836) nêu lên trong cuộc cách mạng Pháp và lần tiên phong được sử dụng trước công chúng năm 1796. De Tracy tạo nên thuật ngữ bằng phương pháp lắp ráp từ idea (tiếng Hy Lạp là là ἰδέα) và – logy (-λογίαm), coi hệ tư tưởng là khoa học về những tư tưởng và nguồn gốc của chúng, với hy vọng sẽ tạo nên một nền tảng cho những ngành khoa học đạo đức và chính trị. Tuy nhiên, thuật ngữ vốn khởi đầu chỉ là chỉ ra một ngành khoa học mới này đang trở thành một thuật ngữ để phân định về mặt chính trị. Một hệ tư tưởng tồn tại để xác nhận một quan điểm chính trị nhất định hoặc thực thi các vai trò, công dụng tương quan đến các thể chế xã hội, kinh tế, chính trị và pháp lý. Thông thường, mỗi hệ tư tưởng gồm có những sáng tạo độc đáo nhất định về hình thức nhà nước rất tốt có thể và mạng lưới hệ thống kinh tế tài chính tốt nhất. Nó cũng tạo nên những xúc cảm can đảm và mạnh mẽ liên quan đến một tập hợp các niềm tin chuẩn tắc về trật tự xã hội hiện tại và tương lai. Quyền lực nhà nước ở cấp vương quốc thường phản ánh ảnh hưởng tác động của hệ tư tưởng chính trị – một quốc tế quan để lý giải và duy trì trật tự xã hội hiện có và những thể chế của nó.

Tuy nhiên, ý tưởng sáng tạo về sự việc kết thúc của hệ tư tưởng đang trở thành một cái mốt vào thời điểm cuối trong thời điểm 1950, đầu trong thời hạn 1960, lúc các cuộc tranh luận chính trị nhấn mạnh yếu tố vào những vấn đề mang tính chất kỹ thuật trong cách thức mang lại sự thịnh vượng cho quốc gia. Cùng lúc, thắng lợi của chủ nghĩa duy lý và sự phát triển của công nghệ tiên tiến văn minh đã làm suy yếu vai trò của tư tưởng. Chính trị đôi khi bị giảm thiểu tới cả chỉ từ là những đại chiến quyền lực và những đảng chính trị trở thành những người dân bán “sản phẩm” – các nhà chỉ huy hoặc chủ trương – thay vì mang lại kỳ vọng hay ước mơ, tình cảm gắn bó và một tầm nhìn bền vững cho những cử tri. Trong The End of

History and the Last Man (sự kết thúc của lịch sử dân tộc và con người cuối cùng), Francis Fukuyama lập luận: đã có một sự đồng thuận đáng quan tâm rằng, nền dân chủ tự do trở thành một mạng lưới hệ thống nhà nước trên khắp thế giới, vì nó đã chinh phục những hệ tư tưởng trái chiều và nền dân chủ tự do có thể tạo ra điểm kết thúc trong sự tiến hóa ý thức hệ của nhân loại. Tuy nhiên, thực tiễn đã chứng minh: hệ tư tưởng vẫn đang ảnh hưởng tác động tổng lực đến nền chính trị toàn thế giới hiện nay.

1. Sự hồi sinh của những hệ tư tưởng trong thời đại toàn thế giới hóa

Quá trình toàn cầu hóa đang làm Viral trên khắp thế giới những giá trị thông dụng như nhân quyền, dân quyền, dân chủ, tự do… và một số ít người cho rằng, hệ tư tưởng không hề tương thích với sự tăng trưởng của quốc tế hiện đại, mà chỉ từ là những giá trị lịch sử. Tuy nhiên, vào lúc nền dân chủ tự do đã đã có được những tân tiến ấn tượng, thì gần thời điểm cuối thế kỷ XX, có vật chứng chắc như đinh về sự việc hồi sinh của hàng loạt những hệ tư tưởng như chủ nghĩa dân tộc, chủ nghĩa vô chính phủ, chủ nghĩa Hồi giáo…

Chủ nghĩa dân tộc bản địa là một hiện tượng kỳ lạ tư tưởng phức tạp, dựa trên niềm tin rằng dân tộc là nguyên tắc TT của tổ chức chính trị. Trong nhiều khía cạnh, nó đã hỗ trợ định hình và định hình lại lịch sử dân tộc ở nhiều nơi trên quốc tế trong khoảng thời gian gần 250 năm qua. Toàn cầu hóa đã làm tăng đáng kể mức độ đa dạng văn hóa truyền thống và sắc tộc trong hầu hết những xã hội văn minh và xác lập lại ý thức về hội đồng chính trị. Nó tạo nên một quốc tế trong số đó mỗi vương quốc có quyền tự do theo đuổi quyền lợi riêng của mình, thậm chí còn có thể phải trả giá bằng lợi ích của các quốc gia khác, mặc kệ các chuẩn mực ứng xử trong quan hệ giữa các quốc gia cũng như pháp luật quốc tế. Khi truyền thống dân tộc bản địa bản địa bị đe dọa, chủ nghĩa dân tộc sống dậy mạnh mẽ. Chống toàn thế giới hóa và phản đối nhập cư, khơi dậy sự trung thành với chủ với dân tộc bản địa bản địa (chứ không hẳn quốc gia) là những vấn đề điển hình nổi bật của không ít người ủng hộ chủ nghĩa dân tộc. Họ coi chủ nghĩa dân tộc bản địa là cơ sở để duy trì trật tự xã hội, bảo vệ những thể chế và lối sống truyền thống. Họ tin rằng, sự đa dạng văn hóa truyền thống lịch sử dẫn đến sự không ổn định và xung đột và cần hạn chế nhập cư, đặc biệt quan trọng là từ những xã hội có tôn giáo và các truyền thống khác. Vào trong thời hạn thời điểm đầu thế kỷ XXI có sự Open và hồi sinh can đảm và mạnh mẽ của những tư tưởng, những đảng phái bài ngoại, cực hữu, chống nhập cư ở châu Âu…, thời gian gần đấy là trào lưu Brexit ở Anh, hay tư tưởng “nước Mỹ trên hết” cùng những chính sách chống nhập cư và Hồi giáo dưới thời Tổng thống Mỹ Donald Trump. Những người theo chủ nghĩa dân tộc bản địa cũng chống lại việc tham gia vào các liên minh chính trị vì cho rằng, nó hoàn toàn có thể làm mất đi đi ngôn từ dân tộc và truyền thống văn hóa. Kết quả là, những tổ chức quốc tế như Liên hợp quốc, EU, WTO, IMF, mặc dầu chắc như đinh đã biết thành quan trọng hơn trong hoạch định chủ trương toàn cầu, cũng không hề trở thành đối thủ cạnh tranh của vương quốc – dân tộc bản địa bản địa về năng lực lôi cuốn sự đoàn kết hoặc lòng trung thành, đặc biệt quan trọng là ý thức yêu nước.

Bên cạnh đó, chủ nghĩa dân tộc khởi xướng cho thật nhiều đại chiến hoặc những tư tưởng phân biệt chủng tộc, tẩy chay sắc tộc thiểu số hay tôn giáo thiểu số, gây ra những cuộc xung đột, thi hành các chính sách độc đoán, vi phạm quyền con người. Nó cũng là cảm hứng cho những trào lưu ly khai dân tộc bản địa ngày càng lớn mạnh. Các thế lực chính trị và lực lượng quân sự – trải qua các chính sách dân chủ hoặc hoạt động giải trí khủng bố – thực thi quyền dân tộc tự quyết, thành lập nhà nước độc lập với hàng loạt cuộc xung đột sắc tộc như người Hutu và người Tutsi ở Ruanđa; người Tamil ở Xri Lanka; người Sikh ở Ấn Độ; người Kurd ở Irắc; Iran và Thổ Nhĩ Kỳ; người Moro ở Philippin, hay giữa người Xécbi và người Boxnia ở Nam Tư cũ. Tất cả những tác nhân đó đang tạo ra một cục diện phức tạp rình rập đe dọa nghiêm trọng bảo mật an ninh vương quốc và quốc tế.

Chủ nghĩa vô chính phủ nước nhà cũng quay trở lại khi quy trình toàn cầu hóa trở nên sôi động. Mặc dù không sống sót như một trào lưu chính trị quan trọng trong phần lớn thế kỷ XX, chủ nghĩa vô cơ quan chính phủ vẫn đang còn ảnh hưởng tác động trải qua sự Open của Cánh tả mới và Cánh hữu mới, với hàng loạt những trào lưu điển hình điển hình nổi bật như phong trào nữ quyền và bảo vệ thiên nhiên và môi trường hay cuộc biểu tình chống toàn quốc tế hóa mà nổi bật là Trận chiến Seattle năm 1999 khi khoảng chừng 50.000 nhà hoạt động buộc hủy bỏ lễ khai mạc cuộc họp của Tổ chức Thương mại thế giới. Người biểu tình đã tập trung chuyên sâu bên phía ngoài để phản đối việc thống nhất trật tự kinh tế quốc tế đang ngày càng ngày càng tăng ngày một nhiều mẽ với nguyên do điều đó sẽ làm ngày càng tăng lên mức cách giàu nghèo.

Vấn đề TT trong kế hoạch chính trị của không ít người vô chính phủ nước nhà là họ tin rằng, quyền lực tối cao chính trị luôn là sự việc áp đặt, bất kể nó được mang lại thông qua thùng phiếu hoặc nòng súng. Họ muốn ngăn ngừa năng lực chủ nghĩa tư bản toàn cầu khắc sâu những giá trị và thể chế ở mọi nơi trên thế giới. Tuy nhiên, ý tưởng về một cơ quan cơ quan chính phủ vô chính phủ, một đảng chính trị vô chính phủ, hoặc một chính trị gia vô chính phủ có vẻ như xích míc và vì không còn con đường thường thì đến vô chính phủ, nên họ đã tò mò một phong thái hoạt động dựa vào sự phản kháng, kích động và hành vi trực tiếp xoay quanh những yếu tố như: suy thoái môi trường, quyền động vật, tăng trưởng đô thị, giới và bất bình đẳng toàn cầu… Các nhà hoạt động giải trí chống tư bản (thường là những người dân trẻ) bị lôi cuốn bởi chủ nghĩa vô chính phủ nước nhà vì những tiềm năng như chống lại việc thỏa ước vì quyền lợi chính trị, sự hoài nghi cấu trúc và mạng lưới hệ thống phân cấp, từ chối chủ nghĩa tiêu dùng, chống lại toàn cầu hóa…

Các tôn giáo lớn trên quốc tế đều phải có khả năng chính trị hóa và từ trong thời điểm 1970, quá trình này đặc biệt quan trọng tương quan đến Hồi giáo, xuất phát từ những việc nó nói lên lợi ích của những người bị áp bức ở những nước kém phát triển và đề ra một tầm nhìn thế giới phi phương Tây, chống phương Tây. Chủ nghĩa Hồi giáo không chỉ đơn thuần là một tôn giáo, mà còn là một một cách sống, cung cấp hướng dẫn tổng lực và khá đầy đủ trong mọi nghành của con người. Mối liên hệ giữa Hồi giáo và chính trị biểu lộ rõ qua sự Open của Hồi giáo chính trị (hay chủ nghĩa Hồi giáo, Hồi giáo cực đoan) – một tín ngưỡng chính trị dựa vào những ý tưởng sáng tạo và nguyên tắc Hồi giáo. Trọng tâm của tín ngưỡng này là một cam kết về sự việc xây dựng một nhà nước Hồi giáo dựa vào sharia. Thánh chiến toàn thế giới được miêu tả như một loại sản phẩm phụ của toàn thế giới hóa. Các nhóm Hồi giáo đặc biệt giỏi khai thác dòng người, hàng hóa, tiền bạc, công nghệ tiên tiến và sáng tạo độc đáo xuyên biên giới. Họ cũng tận dụng hiệu suất cao phương tiện đi lại truyền thông mới, đặc biệt quan trọng là internet và điện thoại thông minh di động, cả cho mục tiêu tuyển dụng và tăng hiệu quả hoạt động. Dòng di cư quốc tế gia tăng và sự tăng trưởng của những hội đồng Hồi giáo ở phía Tây đã hỗ trợ duy trì và lan rộng ra những chiến dịch khủng bố Hồi giáo. Nhưng, nguyên do sâu xa hơn của Hồi giáo thánh chiến là quy trình toàn quốc tế hóa đã lan truyền của hàng hóa, ý tưởng, giá trị phương Tây và sự mất cân đối trong mạng lưới hệ thống tư bản toàn cầu đã làm phần lớn Trung Đông, đặc biệt quan trọng là thế giới Ảrập trở nên nghèo khổ và không ổn định hơn.

2. Sự tự điều chỉnh của những hệ tư tưởng

Có một nguyên do rất thâm thúy cho sự sống sót của những hệ tư tưởng trong thời đại toàn cầu hóa là ý nghĩa và lý tưởng trong chúng. Mỗi hệ tư tưởng chạm đến những góc nhìn của chính trị mà những hệ tư tưởng khác không hề đạt tới. Các vương quốc phương Tây có một nền tảng thống nhất của những giá trị dân chủ tự do, trong lúc những nước Hồi giáo thiết lập một tập hợp những nguyên tắc đạo đức và tín ngưỡng. Hệ tư tưởng được link chặt chẽ với những cấu trúc quyền lực. Các mạng lưới hệ thống chính phủ trên quốc tế khác nhau đáng kể và luôn được link với những giá trị hoặc nguyên tắc cụ thể. Quan trọng và cơ bản nhất là nó xác lập việc tổ chức triển khai quyền lực tối cao tối cao nhà nước, mô tả chính sách chính trị, xác lập hình thức và thực chất nhà nước, cơ chế phân chia quyền lực chính trị, mục tiêu, nội dung và phương thức lãnh đạo, quản trị xã hội. Nó đồng thời cho phép các thành viên có thể tham gia và từ đó tái tạo hệ tư tưởng trong đời sống hằng ngày. Có thể thấy, trong thời đại toàn cầu hóa, những hệ tư tưởng duy trì được tác động ảnh hưởng của tớ đều kiên trì giữ những giá trị cốt lõi trong khi vẫn đang còn sự kiểm soát và điều chỉnh nhất định.

Với tư cách một hệ tư tưởng chính trị, chủ nghĩa tự do sống sót một cách rõ nét từ thế kỷ XIX, nhưng dựa vào những sáng tạo độc đáo và triết lý đã tăng trưởng trong hơn 300 năm qua. Đó là một hệ tư tưởng, quan điểm triết học và truyền thống chính trị dựa vào các giá trị cốt lõi là tự do và bình đẳng. Tuy nhiên, trong quy trình sống sót của mình, chủ nghĩa tự do – với tư cách là một hệ tư tưởng chính trị – đã có những kiểm soát và điều chỉnh khá rõ nét.

Thời đại toàn thế giới hóa đã tận mắt chứng kiến sự ra đời của chủ nghĩa tự do mới (new liberalism) và chủ nghĩa tân tự do. Chủ nghĩa tự do mới, hay nói một cách khác là “chủ nghĩa tự do xã hội” (social liberalism) thừa nhận vai trò can thiệp của nhà nước trong việc bảo vệ điều kiện tối thiểu cho sự sống sót của cá nhân. Những người theo chủ nghĩa tự do mới thấy khó duy trì niềm tin rằng quy trình toàn thế giới hóa mang lại sự thịnh vượng và tự do chung cho toàn bộ mọi người. Mặc mặc dù rằng rằng cá thể là cơ sở của lao lý và xã hội; xã hội và những thiết chế của nó phải lập điều kiện kèm theo bình đẳng giúp cho cá thể thực hiện mục tiêu của tớ chứ không hẳn bắt cá nhân tuân theo pháp luật của xã hội và nhà nước, nhưng khi nhà nước tối thiểu không còn khả năng khắc phục những bất công và bất bình đẳng xã hội, những người dân tự do văn minh ủng hộ sự can thiệp của nhà nước, coi đây là vai trò đúng đắn của nhà nước. Họ ủng hộ sự can thiệp nhiều hơn nữa của nhà nước đến thị trường tự do, thường dưới hình thức các luật đạo chống phân biệt, phổ cập giáo dục và đánh thuế lũy tiến. Triết lý này thường được mở rộng sang cả niềm tin rằng, cơ quan chính phủ phải có nghĩa vụ và trách nhiệm tạo nên phúc lợi chung, trong số đó có cả trợ cấp thất nghiệp, nhà tại cho những người không nơi cư trú và chăm nom y tế cho những người bệnh.

Chủ nghĩa tân tự do (neo-liberalism), còn được gọi là “chủ nghĩa tự do thể chế” (institutional liberalism) hay chủ nghĩa tự do hiện đại (modern liberalism) sinh ra vào trong thời hạn 1980, khi hợp tác giữa các vương quốc trở thành xu thế chủ yếu của chính trị quốc tế. Khác với phe phái tự do cổ xưa tập trung chuyên sâu vào thắc mắc cuộc chiến tranh hay hòa bình, chủ đề chính của chủ nghĩa tân tự do là những thể chế, định chế, quy tắc, luật pháp quốc tế và sự tương tác của các yếu tố này với lựa chọn chủ trương của mỗi nhà nước. Tuy không phủ nhận trọn vẹn vai trò của nhà nước, chủ nghĩa tân tự do chủ trương một nhà nước tối thiểu, nhà nước phải giảm bớt sự can thiệp vào kinh tế tài chính để các tập đoàn lớn tư bản được hoàn toàn tự do kinh doanh.

Chủ nghĩa tự do đã có những dấu ấn quan trọng trong quy trình toàn cầu hóa. Chủ nghĩa tân tự do liên kết chặt chẽ với toàn thế giới hóa kinh tế tài chính đến hơn cả nhiều nhà bình luận coi toàn thế giới hóa ngày nay là “toàn cầu hóa tân tự do” với khuynh hướng nổi bật là phía tới hòa bình, luật pháp và trật tự quốc tế nhờ sự nhờ vào lẫn nhau về kinh tế. Nền dân chủ tự do đã phát triển vượt ra ngoài phương Tây và trở thành một thế lực trên toàn quốc tế trong lúc những phương tiện đi lại truyền thông hằng ngày Viral sáng tạo độc đáo công lý “vượt ra ngoài biên giới” cũng suôn sẻ tưởng về công lý toàn cầu, thường dựa vào những nguyên tắc của chủ nghĩa tự do.

Không chỉ chủ nghĩa tự do, mà chủ nghĩa xã hội dân chủ cũng sẽ có những điều chỉnh quan trọng. Những thập kỷ ở đầu cuối của thế kỷ XX đã tận mắt chứng kiến một quá trình thoái trào về ý thức hệ đối với những đảng dân chủ xã hội trên toàn cầu. Để đối phó thành công xuất sắc với áp lực đè nén bầu cử, những dân cư dân chủ xã hội đã buộc phải sửa đổi hoặc “hạ thấp” niềm tin hệ tư tưởng của họ. Ở thời kỳ thịnh vượng nhất của mình, những đảng dân chủ xã hội đã nắm quyền ở hầu hết những nền dân chủ, ngoại trừ Bắc Mỹ và đã có những cải cách xã hội đáng kể khi nắm quyền (thường liên quan đến việc lan rộng ra cung cấp phúc lợi và quản trị kinh tế), nhưng họ chắc như đinh không chủ trì bất kể quy đổi xã hội cơ bản nào.

Quá trình toàn thế giới hóa ra mắt nhanh chóng, giai cấp công nhân truyền thống lịch sử giảm về quy mô, số lượng và không hề mang lại cho những đảng dân chủ xã hội đa phần cử tri, họ buộc phải tìm kiếm sự tương hỗ từ những tầng lớp xã hội khác, hoặc chia sẻ quyền lực tối cao với tư cách là liên minh đối tác chiến lược với các đảng trung lưu. Cả hai lựa chọn đều nhu yếu những đảng dân chủ xã hội sửa đổi những cam kết hệ tư tưởng của mình và tác dụng là họ phải đối mặt với việc vừa không tương đồng với hội đồng cử tri, vừa không đại diện được cho quyền lợi những đảng viên của đảng.

3. Sự Open của những hệ tư tưởng mới

Có thể khái quát về sự việc Open của một số hệ tư tưởng mới như sau:

Một là, chủ nghĩa sinh thái xanh (còn gọi là “hệ tư tưởng xanh”). Hệ tư tưởng này được xem là đã khám phá ra địa hạt tư tưởng mới dựa trên niềm tin rằng tự nhiên là một tổng thể được liên kết với nhau(6). Các nhà tư tưởng xanh nghi ngờ giả định của những hệ tư tưởng chính trị thường thì lấy con người làm TT và cố gắng nỗ lực định hướng lại quan hệ của con người với thế giới “phi nhân loại” trải qua chuyển đổi ý thức con người và cấu trúc lại trọn vẹn trách nhiệm đạo đức. Có thể nhìn nhận tác động ảnh hưởng của chủ nghĩa sinh thái xanh trong quy trình toàn thế giới hóa qua hai yếu tố nổi bật: Sự tăng trưởng của những phong trào bảo vệ môi trường tự nhiên và tăng trưởng bền vững.

Lấy cảm hứng từ chủ nghĩa sinh thái, một thế kỷ mới những nhóm áp lực, những nhà hoạt động giải trí – từ tổ chức triển khai Hòa bình xanh, Quỹ Thiên nhiên toàn cầu, Những người bạn của Trái đất tới những nhà hoạt động giải phóng động vật và những nhóm “chiến binh sinh thái” – đã lên tiếng về các yếu tố như ô nhiễm môi trường, sự sụt giảm nguồn dự trữ nguyên vật liệu hóa thạch, chặt phá rừng và thử nghiệm trên động vật. Từ những năm 1980 trở đi, những thắc mắc về môi trường tự nhiên giữ ở vị trí cao trong chương trình nghị sự chính trị bởi những Đảng Xanh hiện đã sống sót ở hầu hết những nước công nghiệp. Các trào lưu này ngày càng ảnh hưởng tác động đến những chính sách vương quốc và quốc tế cũng như lôi cuốn sự chăm sóc của những trào lưu chống toàn cầu hóa. Điều này bắt nguồn từ niềm tin rằng, chủ nghĩa công nghiệp và những giá trị nền tảng – cá nhân cạnh tranh, chủ nghĩa vật chất, chủ nghĩa tiêu dùng – đã biết thành thâm thúy hơn do kết quả của nền kinh tế thị trường tài chính toàn thế giới hóa. Toàn cầu hóa – theo nghĩa này – là một dạng của chủ nghĩa siêu công nghiệp. Trọng tâm chính của rất nhiều lời chỉ trích thường là những chính sách của những tổ chức triển khai chịu nghĩa vụ và trách nhiệm quản trị mạng lưới hệ thống toàn thế giới tân tiến như WTO, WB… với những trào lưu rộng khắp thế giới.

Chủ nghĩa sinh thái xanh nhấn mạnh vấn đề khái niệm về giới hạn và sự hết sạch của cải. Công nghiệp hóa và sự sung túc được mang đến nhờ khai thác trữ lượng than, khí đốt và dầu mỏ, những nguyên vật liệu hóa thạch không thể tái tạo. Con người đã mắc sai lầm khi coi nguồn nguồn năng lượng hoàn toàn có thể và liên tục tăng thêm; tác dụng là những nguồn nhiên liệu hữu hạn sắp cạn kiệt và khi đó, trái đất tiến gần đến sự tan rã vì không đủ nguồn năng lượng thay thế sửa chữa để bù đắp lượng than, dầu khí mất đi. Ý tưởng về “phát triển bền vững” đã được thôi thúc bởi Báo cáo Brundtland năm 1987 và bởi “Hội nghị thượng đỉnh Trái đất” ở Rio năm 1992. Ngày nay, trào lưu Xanh có khuynh hướng toàn thế giới rõ rệt, được phản ánh trong mối chăm sóc can đảm và mạnh mẽ so với toàn cầu hóa và những hoạt động sinh hoạt giải trí liên minh với những trào lưu chống toàn cầu hóa. Phát triển vững chắc được đem vào như một tiềm năng trọng tâm trong chủ trương tăng trưởng của nhiều quốc gia.

Hai là, chủ nghĩa đa văn hóa. Thuật ngữ “chủ nghĩa đa văn hóa” được sử dụng lần tiên phong vào năm 1965 để mô tả một cách tiếp cận đặc biệt quan trọng nhằm mục đích xử lý vấn đề phong phú văn hóa. Tất cả những hình thức đa văn hóa truyền thống đều dựa vào giả định rằng, sự đa dạng và sự thống nhất hoàn toàn có thể và nên được hòa trộn với nhau. Thừa nhận sự phong phú văn hóa truyền thống là nền tảng cho việc không thay đổi chính trị, là liều thuốc giải cho việc phân cực xã hội và định kiến. Sự phong phú văn hóa truyền thống được đánh giá là hữu dụng cho xã hội in như đa dạng sinh học mang lại quyền lợi cho hệ sinh thái. Vấn đề đặt ra là tìm kiếm cách thức để những người dân có những giá trị đạo đức khác nhau, từ những nền văn hóa cổ truyền truyền thống lịch sử và các truyền thống tôn giáo không giống nhau hoàn toàn có thể chung sống mà hoàn toàn không còn xung đột dân sự và bạo lực. Hệ tư tưởng này đặc biệt điển hình nổi bật trong những cuộc tranh luận chính trị lớn vào trong năm 1990, với việc ngày càng tăng rõ ràng của thực trạng di dân và những xã hội phải đương đầu với thử thách hòa giải sự đa dạng văn hóa truyền thống với việc duy trì sự kết nối chính trị. Các nhà đa văn hóa truyền thống truyền thống truyền thống cho rằng, quyền công dân và bình đẳng về thời cơ là không đủ, vì những nhóm văn hóa thiểu số bị thiệt thòi trong mối quan hệ với những nhóm đa phần và điều này chỉ có thể được khắc phục thông qua những thay đổi trong số những quy tắc và thể chế của xã hội.

Trong thời đại toàn thế giới hóa, chủ nghĩa đa văn hóa có ảnh hưởng khá rõ nét, vì một vài đặc thù chính của toàn cầu hóa là sự việc gia tăng đáng kể tính di động địa lý xuyên biên giới, đưa tới việc thiết kế xây dựng những xã hội đa sắc tộc, đa tôn giáo và đa văn hóa. Kết quả là, ngày càng có rất nhiều xã hội chấp nhận đa nguyên văn hóa truyền thống và đạo đức trong các xã hội tân tiến và trong quy trình toàn cầu hóa như một xu thế không hề phủ nhận. Vì vậy, trên thực tế, chủ nghĩa đa văn hóa truyền thống hoàn toàn có thể mang lại những chia rẽ chứ không hẳn hòa hợp giữa các dân tộc. Sự sinh ra của chủ nghĩa khủng bố toàn thế giới và cái gọi là “cuộc chiến chống khủng bố” đã đưa yếu tố đa văn hóa truyền thống vào chương trình nghị sự những cấp. Trong khi những người dân dân ủng hộ chủ nghĩa đa văn hóa truyền thống lập luận rằng thừa nhận văn hóa và những quyền thiểu số giúp ngăn ngừa những hành động chính trị cực đoan, thì những người phản đối cảnh báo rằng chính trị đa văn hóa có thể là tấm áo ngụy trang, thậm chí có thể hợp pháp hóa những hành động này. Nhưng, một khi chủ nghĩa đa văn hóa truyền thống thất bại sẽ dẫn đến sự trở lại của chủ nghĩa dân tộc bản địa bản địa trừ khi khi mọi người trên khắp quốc tế đều xem mình là những công dân toàn cầu, đoàn kết bởi quyền lợi chung trong việc giải quyết những yếu tố sinh thái, xã hội và những thử thách khác ngày càng có đặc thù toàn thế giới – điều rất khó hoàn toàn có thể đã có được trong tương lai gần.

Như vậy, trong sự tác động nhiều chiều của toàn thế giới hóa, vấn đề hệ tư tưởng vẫn được khẳng định chắc chắn là vấn đề mang tính chất thời sự, thu hút sự quan tâm của những vương quốc dân tộc trên thế giới. Những giá trị cốt lõi, vai trò, vị trí của hệ tư tưởng rất cần phải nhận diện khách quan, khoa học, tổng lực để xác định đúng phương hướng và phương pháp góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng hiện nay.

Học viện Chính trị vương quốc Hồ Chí Minh

Các nội dung bài viết khác

Nhà tư tưởng là gì

Mọi thứ trong cuộc sống này ấy đều có câu trả lời của nó. Quan trọng là bạn có chịu kiếm tìm đáp án hay không mà thôi. Như câu hỏi nhà tư tưởng là gì ấy nếu như bạn đọc bài viết này thì chắc chắn sẽ có được đáp án mà thôi. Chính vì thế mà mong rằng bạn sẽ đọc để có được câu trả lời cho thắc mắc nhà tư tưởng là gì nhé.Tư tưởng Hồ Chí Minh là một mạng lưới mạng lưới mạng lưới hệ thống tổng lực và thâm thúy về tất cả những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, là tác dụng của sự việc vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin vào điều kiện kèm theo cụ thể của nước ta, đồng thời là sự việc kết tinh tinh hoa văn hóa truyền thống truyền thống dân tộc bản địa bản địa bản địa và trí tuệ của thời đại nhằm mục đích giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và giải phóng con người.Ngày nay, chỉ có 2 phương thức để sở hữu thể tiếp cận hệ thống Tư tưởng Hồ Chí Minh, đó là:– Thứ nhất, Tư tưởng Hồ Chí Minh được nhận diện như một hệ thống tri thức tổng hợp, bao gồm: tư tưởng triết học; tư tưởng kinh tế; tư tưởng chính trị; tư tưởng quân sự; tư tưởng văn hóa, đạo đức và nhân văn.– Thứ hai, Tư tưởng Hồ Chí Minh là hệ thống những quan điểm về kiểu cách mạng Việt Nam, bao gồm: tư tưởng về dân tộc và cách mạng giải phóng dân tộc; về chủ nghĩa xã hội và tuyến phố đi lên chủ nghĩa xã hội; về đại đoàn kết dân tộc và đoàn kết quốc tế; về dân chủ, Nhà nước của dân, do dân, vì dân; về văn hóa, đạo đức…Xem thêm:

Ý thức hệ cộng sản

Nếu như bạn thắc mắc không biết rằng ý thức hệ cộng sản ấy thì hãy đọc ngay bài viết này nhé bạn. Đọc để bạn có thể biết được ý thức hệ cộng sản cũng như những thông tin khác liên quan tới bạn nhé. Có thế bạn mới thấy đầy đủ hơn về ý thức hệ cộng sản ấy bạn à. Hãy đọc bài viết này bạn nhé.

Việc phân loại, gọi tên trong trào lưu cộng sản và công nhân quốc tế là khá phức tạp có nhiều sự lẫn lộn và có nhiều lý giải khác nhau. Một mặt đó là vì những mâu thuẫn trong trái tim phong trào: một đảng, tổ chức tự nhận mình theo trào lưu này nhưng trong con mắt của đảng khác và tổ chức khác thì lại không hẳn như vậy, và trong một phong trào, đảng đơn cử có cả những đặc thù lý luận của nhiều phái do đó phân loại cũng sẽ có tính tương đối. Nhận thức về tên và thực chất những phe phái tư tưởng và trào lưu chính trị cũng không giống nhau một phần cũng vì sự phức tạp trong việc dịch thuật giữa các ngôn ngữ. Cùng một thuật ngữ khi thường thì thì được hiểu một nghĩa nhưng khi áp dụng trong lý luận cộng sản chính thống thì nghĩa hoàn toàn có thể thay đổi; ví dụ thuật ngữ socialism trong sự hiểu và trong sử dụng thông thường ở Việt Nam và Liên Xô thì là “chủ nghĩa xã hội” nhưng trong lý luận cộng sản chính thống ở hai nước này thì tên “chủ nghĩa xã hội” chỉ được sử dụng cho những đảng, trào lưu, nhà nước nào đi theo đường lối của chủ nghĩa Lenin (hay chủ nghĩa Marx-Lenin) đống ý cách social chủ nghĩa và kiến thiết xây dựng chủ nghĩa xã hội, ví dụ “Socialist Republic of Vietnam” là “Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam”. Còn không thì chỉ được gọi là “xã hội” hoặc theo một tên khác; ví dụ “Socialist party of France” là đảng xã hội Pháp. Cùng một thuật ngữ nhưng sẽ tiến hành hiểu tích cực và xấu đi không giống nhau tại nhiều nước và thậm chí còn trong một nước ở những thời gian khác nhau. Do vậy sự trình diễn về những phái cộng sản sau đây có tính tương đối.

Chủ nghĩa Marx

Chủ nghĩa Marx

Các khu công trình lý luận Hệ tư tưởng Đức Luận cương về Phơ-bách

Cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng Tư tưởng · Giai cấp vô sản Chủ nghĩa xã hội khoa học

Phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa

Chủ nghĩa duy vật lịch sử Lý luận về Nhà nước và Pháp luật Hình thái kinh tế tài chính xã hội

Karl Marx · Friedrich Engels Karl Kautsky · Eduard Bernstein Georgi Plekhanov · Rosa Luxemburg Leon Trotsky · Che Guevara Mao Trạch Đông · Louis Althusser Georg Lukács · Karl Korsch Antonio Gramsci · Antonie Pannekoek

Nội dung

Trong thế kỷ XIX, trong lúc nhận thức về những giá trị giải phóng con người, những quyền của con người, nhận thức về nhu yếu mở ra tối đa năng lực tăng trưởng nhân tính và các năng lực của con người đã có những bước tiến bộ lớn thì hình thái kinh tế tư bản chủ nghĩa đương thời với quan hệ sản xuất của chủ nghĩa tư bản lại đang tiếp tục kìm hãm những khả năng nhân bản đó. Đại bộ phận quần chúng lao động bị tách ly khỏi phương tiện đi lại sản xuất phải làm thuê cho giai cấp tư sản- chủ sở hữu những phương tiện sản xuất. Giai cấp công nhân bị đối xử bất bình đẳng trong phân loại của cải xã hội, và thực tiễn đời sống của mình hầu hết không thể tiếp cận được với những thời cơ để tăng trưởng con người. Sự phát triển vượt bậc không ngừng nghỉ với vận tốc trước đó chưa từng có trong lịch sử dân tộc loài người của nền sản xuất tư bản chủ nghĩa đã mở ra năng lực thỏa mãn hầu hết nhu cầu cơ bản của con người, làm nền tảng để thiết kế xây dựng một xã hội nhân văn hơn. Quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa tạo ra những vấn đề không hề xử lý triệt để của thị trường ảnh hưởng tác động xấu đến nền sản xuất đồng thời tạo ra sự bất bình đẳng thu nhập xã hội trọn vẹn tương phản với việc tăng trưởng của nền sản xuất. Sự bất bình đẳng trong hình thái kinh tế tài chính tư bản chủ nghĩa ở thế kỷ XIX là thâm thúy và nhu cầu giải phóng xã hội là cấp thiết.

Karl Marx là nhà tư tưởng có ảnh hưởng tác động lớn đến trào lưu công nhân, đến nền học thuật và nền chính trị thế giới hiện đại. Ông sẽ là học giả có tác động ảnh hưởng nhất thế giới[23]. Ông có tầm nhìn xa vượt thời đại của mình với kiến thức rất uyên thâm trên nhiều nghành nghề dịch vụ rộng lớn. Các tác phẩm của Marx có thật nhiều nhưng ông viết có mạng lưới mạng lưới hệ thống nhất là những lĩnh vực:

• Kinh tế chính trị: tác phẩm quan trọng nhất là Tư bản luận (Das Kapital) nghiên cứu hệ thống kinh tế tài chính tư bản chủ nghĩa trong số đó ông rút ra thực chất của sự việc tích góp tư bản là nhà tư bản chiếm giữ giá trị thặng dư do người lao động (công nhân) làm ra. Khác với những trường phái kinh tế tài chính khác ông nhận định rằng tư bản là lao động tích góp lại. Từ đó ông giải thích những hiện tượng kỳ lạ của nền kinh tế tài chính tư bản chủ nghĩa như lợi nhuận, địa tô, lãi suất, quan hệ cung cầu, khủng hoảng kinh tế…
• Triết học: Các tác phẩm của ông tự viết hoặc cùng với những người chiến sỹ thân thiết của tớ là Friedrich Engels tăng trưởng phe phái triết học chủ nghĩa duy vật biện chứng trong số đó coi triết học của mình là tích hợp giữa phe phái duy vật của Ludwig Feuerbach và giải pháp suy luận theo trường phái biện chứng của Georg Wilhelm Friedrich Hegel.
• Chủ nghĩa duy vật lịch sử dân tộc vẻ vang lý giải sự hoạt động của lịch sử bằng phương pháp chỉ ra mối liên hệ giữa nền sản xuất và những định chế xã hội như nhà nước, gia đình, luật pháp, đạo đức… Trình độ sản xuất biến hóa khiến quan hệ sản xuất cũng đổi khác dẫn đến những quan hệ xã hội thích ứng với những quan hệ sản xuất đó cùng với những tư tưởng nảy sinh ra từ những quan hệ xã hội này cũng đổi khác kéo theo sự đổi khác mạng lưới hệ thống pháp lý và chính trị. Đó đó chính là sự việc tiến hóa của xã hội loài người cũng là sự hoạt động của lịch sử.
• Chủ nghĩa cộng sản là ý tưởng sáng tạo của Marx về một mô hình xã hội tốt đẹp hơn dựa vào tiên đoán về sự việc diệt vong của chủ nghĩa tư bản vì mâu thuẫn không hề xử lý được giữa nền sản xuất đã đạt tới cả xã hội hóa cao độ và quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa. Mâu thuẫn này sẽ tiến hành xử lý bởi giai cấp công nhân trải qua một cuộc cách mạng quốc tế để lật đổ trật tự quốc tế cũ bằng con đường đấm đá bạo lực cách mạng. Chủ nghĩa cộng sản của Marx là bộ phận kim chỉ nan gây ảnh hưởng lớn đến lịch sử vẻ vang thế giới trong thế kỷ XX.

Theo Marx, những mặt của hình thái kinh tế-xã hội ảnh hưởng tác động qua lại với nhau tạo nên những quy luật vận động, tăng trưởng khách quan của xã hội. Chính sự tác động của những quy luật khách quan này mà hình thái kinh tế tài chính xã hội tuy là phạm trù xã hội nhưng lại sở hữu khuynh hướng tăng trưởng như một quy trình lịch sử tự nhiên tương tự như với sự tiến hóa của giới tự nhiên, nó hoạt động phát triển từ thấp đến cao. Trong sự tăng trưởng này cũng xuất hiện những đột biến, những sự suy thoái tạo nên những biến thể xã hội khác nhau. Nhìn chung xã hội loài người đã tăng trưởng trải qua nhiều hình thái kinh tế tài chính – xã hội tiếp nối đuôi nhau nhau. Trên cơ sở phát hiện ra quy trình tăng trưởng khách quan của xã hội, K.Marx đã đi đến Kết luận rằng:

“	Tôi coi sự tăng trưởng của các hình thái kinh tế-xã hội là một quá trình lịch sử-tự nhiên	”
— K.Marx[24][25]

Chủ nghĩa Marx có thể xem là một Học thuyết Darwin trong khoa sử học. Lịch sử xã hội do con người làm ra, con người tạo ra những quan hệ xã hội của tớ và đây là xã hội. Nhưng sự vận động của xã hội là một quá trình lịch sử khách quan, không phụ thuộc vào vào ý muốn của con người mà nguồn gốc sâu xa của sự việc sửa chữa thay thế sửa chữa nhau giữa những hình thái kinh tế-xã hội nằm tại vị trí chỗ:

• Sự phát triển của lực lượng sản xuất, gây nên sự biến hóa của quan hệ sản xuất.
• Và rồi đến lượt mình, sự đổi khác của quan hệ sản xuất (với tư cách là cơ sở hạ tầng) sẽ làm cho kiến trúc thượng tầng (hệ thống chính trị, tư tưởng xã hội…) thay đổi.
• Do vậy, từ những biến hóa ngày càng văn minh hơn của lực lượng sản xuất sẽ dẫn đến hình thái kinh tế-xã hội này được thay thế bằng hình thái kinh tế-xã hội khác cao hơn, văn minh hơn.

Khi điều tra và nghiên cứu chủ nghĩa tư bản, Marx cho rằng với việc sản xuất tập trung chuyên sâu xã hội hoá cao độ với trình độ cao, hình thái kinh tế tư bản chủ nghĩa sản xuất ra một lượng của cải khổng lồ, trong khi đó giai cấp tư sản chỉ là một bộ phận nhỏ của xã hội nhưng lại chiếm hữu phần nhiều tài sản xã hội trải qua việc chiếm giữ giá trị thặng dư. Còn đại bộ phận xã hội là giai cấp công nhân (giai cấp làm thuê) chỉ chiếm hữu một phần nhỏ của cải vì họ không có quyền sở hữu phương tiện đi lại sản xuất đang nằm trong lòng bàn tay các chủ tư bản. Đây là hệ quả của sự việc lao động của người công nhân bị tha hóa “người công nhân quan hệ với mẫu sản phẩm của tớ như so với một vật xa lạ,… người công nhân càng tự do phát tiết ra trong lao động thì quốc tế lạ lẫm khách quan do bản thân anh ta sáng tạo nên đối diện với anh ta lại càng mạnh; bản thân anh ta, thế giới bên trong của anh ta lại càng nghèo đi; của cải thuộc về anh ta lại càng ít đi… Người công nhân đặt đời sống của mình vào vật, nhưng như vậy, đời sống này đang không thuộc về anh ta nữa, và lại thuộc về vật. Vậy hoạt động giải trí ấy của công nhân càng lớn thì công nhân càng trở thành không còn vật. Anh ta không hẳn là cái mà lao động anh ta sản xuất ra. Cho nên loại sản phẩm đó càng lớn thì anh ta càng ít là anh ta. Sự tha hóa của công nhân vào loại sản phẩm của anh ta không những chỉ có ý nghĩa là lao động của anh ta trở thành một vật, một sống sót bên ngoài, mà còn có ý nghĩa là lao động của anh ta tồn tại ở bên phía ngoài anh ta, không tùy theo vào anh ta, lạ lẫm với anh ta, và lao động ấy trở thành một lực lượng độc lập với anh ta, nghĩa là đời sống mà anh ta chuyển vào vật, chống lại anh ta như một đời sống đối địch và xa lạ.”[26] Điều này dẫn đến “người công nhân trở thành nô lệ cho vật của mình: một là anh ta nhận được một vật để lao động, nghĩa là nhận được lao động và hai là anh ta nhận được những tư liệu sinh hoạt. Do đó chỉ có vật ấy mới đem lại cho anh ta khả năng sinh tồn, một là như một người công nhân và hai là như một chủ thể thể xác. Điểm cao nhất của sự việc nô lệ đó là: chỉ có cái tư cách công nhân của anh ta mới được cho phép anh ta còn tự duy trì được như một chủ thể thể xác và chỉ có với tư cách chủ thể thể xác thì anh ta mới là công nhân… Theo những quy luật mà kinh tế tài chính chính trị học đưa ra thì sự tha hóa của công nhân vào vật của mình biểu lộ như sau: công nhân càng sản xuất nhiều thì anh ta càng có ít để tiêu dùng; anh ta càng tạo nên nhiều giá trị thì bản thân anh ta càng bị mất giá trị, càng bị mất phẩm cách; mẫu sản phẩm của anh ta càng đẹp thì anh ta càng xấu đi; vật đó do anh ta tạo nên càng văn minh thì bản thân anh ta càng giống người dã man; lao động càng can đảm và mạnh mẽ thì người công nhân càng bất lực; lao động của anh ta càng có ý thức thì bản thân anh ta càng mất hết trí óc và càng bị nô lệ vào giới tự nhiên.”[27]. Chính do đó “lao động của anh ta không hẳn là tự nguyện mà là bắt buộc; đây là lao động cưỡng bức. Lao động đó không hẳn là sự việc thỏa mãn nhu yếu nhu yếu một nhu yếu mà chỉ là phương tiện để thỏa mãn những nhu cầu khác nhu cầu lao động. Tính lạ lẫm của lao động biểu lộ rõ ràng ở chỗ là một lúc không có sự cưỡng bức thể xác hoặc sự cưỡng bức nào khác thì người ta trốn tránh lao động như trốn tránh bệnh dịch hạch vậy… Do đó ta đi đến Kết luận là con người (công nhân) chỉ cảm thấy mình tự do trong khi triển khai công dụng động vật của mình… còn trong những chức năng con người của anh ta thì anh ta cảm thấy tôi chỉ là con vật. Cái có tính súc vật trở thành cái có tính người, còn cái có tính người thì trở thành cái có tính súc vật.”[28].

Trong chủ nghĩa tư bản, lao động bị tha hóa của người công nhân sẽ biến thành chiếm hữu tư nhân. Marx viết “sở hữu tư nhân là sản phẩm, kết quả, hậu quả tất nhiên của lao động bị tha hóa, của quan hệ bên phía ngoài của công nhân với giới tự nhiên và với bản thân mình… Chỉ đến giai đoạn tăng trưởng cuối cùng, đến trình độ tốt nhất của chiếm hữu tư nhân thì điều huyền bí ấy của riêng nó mới lại xuất hiện trở lại, tức là: một mặt sở hữu tư nhân là loại sản phẩm của lao động bị tha hóa, và mặt khác nó là phương tiện đi lại nhờ đó lao động tự tha hóa, nó là sự thực hiện sự tha hóa ấy.[29]”. Marx cũng lý giải bản chất của tiền công trong nền kinh tế thị trường tài chính tư bản chủ nghĩa “tiền công là như nhau với chiếm hữu tư nhân, vì tiền công trong số đó sản phẩm, vật của lao động, trả công cho mình lao động, chỉ là hậu quả tất nhiên của sự việc tha hóa của lao động và vì trong tiền công, lao động biểu hiện ra không hẳn là mục đích tự nó mà là tôi tớ của tiền công. Việc cưỡng bức tăng tiền công… chẳng qua sẽ chỉ là sự việc trả công tốt hơn cho nô lệ và sẽ không còn đem lại cho công nhân và lao động mục đích của con người và phẩm chất con người của họ. Ngay cả bản thân sự ngang nhau về tiền công mà Proudhon đòi hỏi, cũng tiếp tục chỉ đem lại hiệu quả là biến quan hệ của người công nhân lúc bấy giờ với loại sản phẩm của anh ta thành quan hệ của mọi người với lao động. Trong trường hợp đó, xã hội được tưởng tượng là một nhà tư bản trừu tượng. Tiền công là hiệu quả trực tiếp của lao động bị tha hóa còn lao động bị tha hóa là nguyên do trực tiếp của sở hữu tư nhân. Cho nên, phía này mất đi thì phía kia cũng phải tiêu tan theo.”[30].

Từ quan điểm lao động bị tha hóa trở thành chiếm hữu tư nhân trải qua quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa biểu lộ dưới hình thức người công nhân bán lao động cho nhà tư bản để nhận được tiền công, Marx rút ra Kết luận “sự giải phóng xã hội khỏi chiếm hữu tư nhân, khỏi chế độ nô dịch, biểu hiện ra dưới hình thức chính trị của sự giải phóng công nhân, không hẳn vì yếu tố ở đây chỉ là sự việc giải phóng của họ, mà vì sự giải phóng của mình bao hàm sự giải phóng tổng lực của con người; và sở dĩ như vậy là vì hàng loạt cái chế độ nô dịch con người bao hàm trong quan hệ của công nhân với sản xuất và vì mọi quan hệ nô dịch chỉ là những biến thể và tác dụng của quan hệ ấy[30]”.

Khi nghiên cứu quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa, Marx nhận định rằng sự tích góp tư bản được thực hiện bằng phương pháp nhà tư bản trả lương cho công nhân thấp hơn giá trị ngày càng tăng mà người công tự tạo nên trong quy trình sản xuất, phần chênh lệch này được gọi là giá trị thặng dư. Tư bản tích lũy sẽ tiến hành góp vốn đầu tư tái sản xuất mở rộng. Qua nhiều lần tái sản xuất mở rộng, năng lực của hàng loạt nền sản xuất ngày càng lớn, tạo ra một giá trị được thể hiện bằng một lượng sản phẩm & hàng hóa vượt quá nhu cầu mua sắm của toàn xã hội. Khi nền sản xuất đạt đến trạng thái này, khủng hoảng cục bộ kinh tế tài chính xảy ra. Trong thời kỳ khủng hoảng tổng cầu thấp hơn tổng cung, sản phẩm & hàng hóa dư thừa không còn nơi tiêu thụ. Do không bán tốt sản phẩm, những doanh nghiệp không tịch thu được ngân sách để tái sản xuất nên phải thu hẹp sản xuất, cắt giảm nhân công hoặc phá sản. Trong dài hạn, những doanh nghiệp sẽ giảm giá đựng bán hết lượng hàng hóa tồn dư khiến tổng cung và tổng cầu dần trở lại mức cân bằng. Tuy nhiên trong quãng quy trình tiến độ khủng hoảng, hàng triệu công nhân thất nghiệp, hàng trăm nghìn doanh nghiệp phá sản để lại hậu quả to lớn cho xã hội trên khoanh vùng phạm vi toàn quốc tế do các nền kinh tế thị trường trên thế giới nhờ vào vào nhau. Để xử lý thực trạng này cần thay thế sửa chữa quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa bằng một quan hệ sản xuất mới trong số đó sự tích lũy tư bản và tái sản xuất mở rộng được triển khai tốt hơn cách mà chủ nghĩa tư bản đang thực hiện. Các nhà kinh tế tài chính tài chính tài chính tài chính khác như John Maynard Keynes đề ra giải pháp nhà nước sử dụng những chủ trương tài khóa và tiền tệ để nâng tổng cầu nhằm mục đích đưa nền kinh tế thị trường thị trường trở lại trạng thái toàn dụng và đưa thất nghiệp trở về tỷ suất tự nhiên chứ không để nền kinh tế tự điều chỉnh nhằm hạn chế đến mức tối đa những hậu quả của khủng hoảng cục bộ kinh tế. Sự can thiệp của nhà nước hoàn toàn có thể hỗ trợ cho nền kinh tế hoạt động giải trí hiệu suất cao hơn, những nguồn lực được phân phối hài hòa và hợp lý hơn và nâng cao phúc lợi xã hội. Nhà nước là người tương hỗ cho thị trường trong việc quản lý các nguồn lực. Tuy nhiên nếu nhà nước thất bại trong việc can thiệp vào thị trường khiến thị trường hoạt động giải trí kém hiệu quả hơn, những nguồn lực bị phung phí và phân phối bất hài hòa và hợp lý thì sự thất bại của thị trường sẽ trở thành sự thất bại của nhà nước. Giải pháp của Marx, Keynes hoặc bất kỳ một nhà kinh tế tài chính nào khác đều phải có điểm chung là nhà nước phải can thiệp để sửa chữa thay thế những thất bại của thị trường dù mỗi phe phái kinh tế học có cách lý giải khác nhau về những thất bại này. Marx triệt để hơn những người khác khi ông chủ trương tập trung tư liệu sản xuất dưới sự trấn áp của nhà nước. Dù được giải quyết Theo phong cách nào thì khủng hoảng cục bộ kinh tế tài chính cũng đã cho chúng ta biết quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa có những hạn chế của nó mà Marx xem là quan hệ sản xuất không còn tương thích với lực lượng sản xuất do đó kiềm hãm sự phát triển của lực lượng sản xuất.

Hơn nữa, sự phát triển của những môn khoa học xã hội giúp người ta hiểu rõ hơn về sự sống sót và hoạt động của xã hội. Cũng như Saint Simon, người được mệnh danh là cha đẻ của chủ nghĩa xã hội, Marx tin rằng xã hội loài người có thể hoạt động theo lý tính dựa vào những kỹ năng và kiến thức khoa học đã tích lũy được chứ không hề hoạt động một cách tự phát như trước, loài người sẽ chuyển từ tự phát sang tự giác[31]. Theo ông “Các nhà triết học đã chỉ giải thích thế giới bằng vô số phương pháp khác nhau, yếu tố là tái tạo thế giới[32]”. Đây là quan điểm duy lý về xã hội loài người, là lối tư duy của chủ nghĩa duy lý. Marx và Engels đưa ra một giải pháp xử lý những yếu tố của thị trường bằng cách từng bước “tập trung tất cả những công cụ sản xuất vào trong lòng bàn tay nhà nước, tức là trong lòng bàn tay giai cấp vô sản đã được tổ chức triển khai thành giai cấp thống trị[11]”. Hai ông cũng đề xuất nhiều giải pháp cải cách kinh tế tài chính – xã hội như “áp dụng thuế luỹ tiến cao”, “tập trung tín dụng thanh toán vào tay nhà nước trải qua một ngân hàng nhà nước vương quốc với tư bản của nhà nước”, “tăng thêm số công xưởng nhà nước”, “giáo dục công cộng và không mất tiền cho tất cả những trẻ em”, “xoá bỏ việc sử dụng trẻ em làm trong những khu công xưởng”…[11] mà ngày này đã được vận dụng tại hầu hết những vương quốc trên thế giới. Việc những nhà nước tân tiến phát hành những quy định, thực thi những chính sách can thiệp vào mọi mặt của đời sống xã hội chứng tỏ ý tưởng của Marx trọn vẹn hợp lý. Chủ nghĩa Marx phản ánh nhu cầu cần có sự can thiệp to hơn của nhà nước vào những hoạt động xã hội để phân phối với việc tăng trưởng của nền kinh tế tài chính và đời sống xã hội hiện đại. Chính cho nên vì thế Marx bị những nhà kinh tế tài chính theo phe phái kinh tế học cổ xưa với niềm tin trị trường có năng lực tự kiểm soát và điều chỉnh để xử lý những vấn đề của nó và những người dân theo chủ nghĩa tự do chủ trương hạn chế sự can thiệp của nhà nước vào thị trường, rộng hơn là vào đời sống xã hội phản đối gay gắt dù tiềm năng của Marx khi ủng hộ sự can thiệp của nhà nước cũng là để bảo vệ những quyền tự do của con người. Chủ nghĩa Marx thường bị đả kích bởi những người dân ủng hộ chủ nghĩa tư bản, nhưng nó thật sự là liều thuốc chữa những “căn bệnh” của chủ nghĩa tư bản. Tuy nhiên theo Friedrich Hayek yếu tố mà người ta gặp phải khi thiết kế xây dựng một trật tự kinh tế tài chính duy lý là “tri thức về những thực trạng mà toàn bộ chúng ta cần phải tính đến không bao giờ sống sót một cách tập trung hay hợp nhất mà chỉ dưới dạng những mảnh phân tán, không hoàn hảo và thường xuyên mâu thuẫn, được chiếm hữu bởi tất cả những cá thể riêng rẽ”[33]. Hơn nữa mạng lưới hệ thống giá cả như thể một cơ cấu truyền đạt thông tin được cho phép những đơn vị sản xuất riêng không liên quan gì đến nhau điều chỉnh những hoạt động giải trí của mình theo các đổi khác mà có lẽ họ trước đó chưa từng biết đến[33]. Chính thế cho nên việc lạm dụng lý tính với niềm tin rằng nền kinh tế hoàn toàn hoàn toàn có thể vận hành dựa trên tri thức của một tổ người thuộc một cơ quan kế hoạch hóa thay vì tri thức của toàn xã hội dẫn đến thất bại.

Theo Marx tư bản là một lực lượng xã hội “Tư bản là một loại sản phẩm tập thể và nó chỉ có thể hoạt động giải trí giải trí được là nhờ việc hoạt động chung của nhiều thành viên trong xã hội, xét đến cùng, là nhờ việc hoạt động chung của tất cả những thành viên trong xã hội. Vậy tư bản không phải là một lực lượng cá nhân, nó là một lực lượng xã hội.[11]” nên tư bản cần phải xã hội trấn áp bằng một hình thức chiếm hữu tập thể. Marx lập luận “nếu tư bản trở thành chiếm hữu tập thể thuộc toàn bộ mọi thành viên trong xã hội thì đó không hẳn là một chiếm hữu cá thể chuyển thành chiếm hữu xã hội. Chỉ có đặc thù xã hội của sở hữu là thay đổi thôi. Sở hữu mất đặc thù giai cấp của nó.[11]”. Sự tăng trưởng của chủ nghĩa tư bản dẫn đến quy mô doanh nghiệp ngày càng lớn, hoạt động giải trí giải trí của doanh nghiệp tác động ảnh hưởng đến toàn thể xã hội do đó yên cầu doanh nghiệp phải được quản lý, điều tiết bởi một tổ chức triển khai hoạt động vì quyền lợi xã hội chứ không phải vì quyền lợi của cá thể chiếm hữu doanh nghiệp.

Không chỉ lao động bị tha hóa[34], nền kinh tế thị trường tài chính tư bản cũng khiến cả nhà tư bản và người công nhân bị tha hóa.[34][35] Nhà tư bản trở thành kẻ chỉ biết đuổi theo lợi nhuận còn công nhân phải quyết tử những năng khiếu, sở trường của tớ cho hoạt động sản xuất công nghiệp. Do đó giai cấp công nhân phải vùng lên dùng bạo lực cách mạng để giành lấy phương tiện đi lại sản xuất nhằm xử lý mâu thuẫn giữa nền sản xuất tập trung chuyên sâu xã hội hóa cao độ và chiếm hữu tư nhân đồng thời giải phóng giai cấp mình và toàn bộ nhân dân lao động lẫn giai cấp tư sản khỏi sự tha hóa do chủ nghĩa tư bản mang đến. Đó là cách mạng vô sản. Marx cho rằng “Lịch sử tất cả những xã hội sống sót từ trước đến ngày nay chỉ là lịch sử đấu tranh giai cấp… một cuộc đấu tranh khi nào cũng kết thúc hoặc bằng một cuộc tái tạo cách mạng hàng loạt xã hội, hoặc bằng sự diệt vong của hai giai cấp đấu tranh với nhau[36]”. Quan điểm đấu tranh giai cấp, dùng bạo lực làm cách mạng giành chính quyền sở tại để thiết kế xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn của Marx được thừa kế từ những cuộc cách mạng ở những nước Châu Âu và Châu Mỹ trong thời đại của ông. Tuy nhiên, ông cũng không loại trừ năng lực giai cấp vô sản có thể giành chính quyền sở tại sở tại trải qua những giải pháp chính trị và đàm phán (nếu có những điều kiện kèm theo thuận lợi).

Sau khi giành được chính quyền bằng cuộc cách mạng vô sản thì chiếm hữu phương tiện đi lại sản xuất sẽ là chiếm hữu toàn dân. Nhà nước xã hội chủ nghĩa sẽ đại diện thay mặt nhân dân quản lý sản xuất và nắm quyền chiếm hữu này vì nhà nước bây giờ là nhà nước của toàn dân. Trong xã hội đó con người thao tác theo năng lượng tận hưởng theo lao động. Cùng với việc tăng trưởng nhanh gọn của nền sản xuất xã hội chủ nghĩa thì tính năng của nhà nước ngày càng suy giảm, sự tự giác của nhân dân ngày càng cao và đến lúc này sẽ Open xã hội phi giai cấp, không hề mâu thuẫn đối kháng dẫn tới việc tự diệt vong của nhà nước, sẽ Open một xã hội mà ở đó nguyên tắc phân phối của cải sẽ là “Làm theo năng lực, hưởng theo nhu cầu” đây là chủ nghĩa cộng sản.

Tuy nhiên Marx không tin yêu rằng cách mạng vô sản và chủ nghĩa cộng sản sẽ thắng lợi sau này gần vì theo ông thì “Cách social chủ nghĩa không hề thắng lợi đơn độc tại một nước” vì giai cấp tư sản quốc tế ở những nước khác sẽ bao vây và bóp chết cách mạng để duy trì quyền lợi ích kỷ của mình. Vậy cách social chủ nghĩa sẽ chỉ nổ ra lúc nào xích míc đã quá kinh khủng “trong tổng thể những nước tư bản hoặc chí ít là số lớn những nước tư bản đứng đầu thế giới”. Và khi này sẽ là một cuộc cách mạng quốc tế của giai cấp công nhân chôn vùi chủ nghĩa tư bản. Để giác ngộ giai cấp công nhân hiểu được vai trò lịch sử dân tộc của tớ và chỉ huy cuộc đấu tranh đó Marx chỉ ra là phải có những đảng cộng sản là tổ chức triển khai của không ít người giác ngộ chủ nghĩa cộng sản sẽ hướng dẫn đoàn kết lực lượng của giai cấp công nhân toàn thế giới.

Không nên lầm tưởng Marx chủ trương phải triển khai cách mạng bằng giá, tại mọi quốc gia. Ông đã Dự kiến năng lực giai cấp công nhân nắm chính quyền sở tại bằng giải pháp hợp pháp, Chủ nghĩa tư bản sẽ triển khai xong quá độ hoà bình lên chủ nghĩa xã hội. Marx nhận định: Công ty cổ phần không xoá bỏ chính sách tư hữu, mà dùng chính sách chiếm hữu cá thể cổ quyền phân tán sửa chữa thay thế chính sách chiếm hữu tư nhân của một số người, lấy đó làm hình thức triển khai chính sách công hữu; tuyến phố nghị viện về chính trị không hẳn là đập tan cỗ máy nhà nước cũ, mà trải qua bầu cử nắm lấy cỗ máy ấy. Engels cũng đã chỉ huy cụ thể Đảng Dân chủ Xã hội Đức triển khai cuộc đấu tranh hợp pháp, nhấn mạnh vấn đề thành công xuất sắc của Đảng trong tuyển cử có ý nghĩa rất rộng so với toàn bộ trào lưu công nhân quốc tế: “Có thể tưởng tượng trong một nước mà cơ quan đại nghị tập trung mọi quyền lực vào tay mình, chỉ cần được đại hầu hết nhân dân ủng hộ là hoàn toàn hoàn toàn có thể tuỳ ý hành động theo hiến pháp, thì xã hội cũ có thể hoà bình bước sang xã hội mới, ví dụ điển hình trong những nước cộng hoà như Mỹ, Pháp, trong nước quân chủ như Anh”.[37].

Ngay từ Marx những người dân cộng sản đã ý niệm rằng người lao động trên toàn thế giới phải vượt mặt những khác biệt về sắc tộc, chủng tộc, màu da, ngôn ngữ… để đoàn kết lại vì mục tiêu chung là giải phóng nhân dân lao động trên toàn quốc tế khỏi chính sách làm thuê. Ông có khẩu hiệu rất nổi tiếng: “Vô sản toàn quốc tế liên hiệp lại”. Sau này Lenin cũng có ý tưởng sáng tạo như vậy… Sự đối đầu giữa những quốc gia cộng sản sau này đã cho chúng ta biết trong một số trường hợp những chỉ huy cộng sản đang không tôn trọng ý tưởng sáng tạo này. Mâu thuẫn quốc gia, dân tộc bản địa trong thực tiễn khi nào cũng mạnh hơn xích míc giữa các giai cấp (ít nhất là từ thế kỷ XX quay trở lại trước).

Marx cho rằng chủ nghĩa cộng sản là một bước tiến hóa của xã hội loài người dựa trên những điều kiện kinh tế tài chính tài chính – xã hội do chủ nghĩa tư bản tạo nên chứ không hẳn là hiệu quả của sự việc áp đặt một mô hình kinh tế – chính trị lên xã hội. Theo ông “Đối với chúng ta, chủ nghĩa cộng sản không phải là một trạng thái nên phải phát minh sáng tạo ra, không phải là một lý tưởng mà hiện thực phải khuôn theo. Chúng ta gọi chủ nghĩa cộng sản là một trào lưu hiện thực, nó xóa khỏi trạng thái hiện nay. Những điều kiện của phong trào ấy là kết quả của không ít tiền đề hiện tại đang tồn tại[38]”. Một điều rất cần nói về Marx và chủ nghĩa cộng sản của Marx là Marx trọn vẹn không chủ trương “mục đích bào chữa cho phương tiện”. Ngay từ thời của tớ Marx đã nói: “Một tiềm năng chính đáng không thể bào chữa cho giải pháp không chính đáng để đạt tiềm năng đó”. Như vậy hoàn toàn có thể nói trong Marx là thấm nhuần tư tưởng nhân đạo, ông chủ trương cách mạng nhưng phải là cách mạng trong nhân đạo để làm thế nào để cho đạt được sự công minh cho những người này nhưng không lấy mất sự công minh của người khác. Cách mạng là đi lên là để những tầng lớp dưới vươn lên ngang bằng tầng lớp trên chứ không hẳn là cách mạng là đi xuống để kéo tầng lớp trên xuống dưới cùng. Mục tiêu của Marx là xóa bỏ sự tha hóa và nô dịch do chủ nghĩa tư bản tạo ra, kiến tạo một xã hội tự do, phi giai cấp chứ không hẳn thay thế sửa chữa sự tha hóa này bằng sự tha hóa khác, xóa bỏ sự nô dịch này bằng sự nô dịch khác.

Trong thực tiễn

Có thể nói Marx là nhà tư tưởng có tác động ảnh hưởng tác động lớn tới việc tăng trưởng của trái đất nhưng trong học thuyết của Marx có những hạn chế bởi năng lực thu thập tư liệu, lối tư duy của ông phụ thuộc bởi điều kiện kèm theo xã hội mà ông sống (giữa thế kỷ XIX). Chủ nghĩa Marx khởi đầu chỉ là những tư tưởng của một vài tri thức đã được phổ cập thoáng rộng trong giới trí thức, trở thành một trào lưu tư tưởng có ảnh hưởng lớn, tiếp sau đó xâm nhập vào trào lưu công nhân và trào lưu giải phóng dân tộc, được truyền bá từ phương Tây sang phương Đông. Những người cộng sản tại 1 số ít nơi khi thực hành thực tiễn chủ nghĩa Marx đang không thật sự hiểu đúng lý luận của Marx và những lý tưởng mà Marx muốn hướng tới, dẫn tới vận dụng máy móc vào thực tế mặc kệ những điều kiện kinh tế tài chính – xã hội không tương thích với thứ họ muốn tạo nên tuy nhiên họ luôn nghĩ tôi đã nắm được chân lý, điều mà Lenin gọi là bệnh kiêu ngạo cộng sản[39][40]. Hơn nữa, với những điều kiện kinh tế tài chính – xã hội và trình độ công nghệ tiên tiến và phát triển ở thế kỷ XX (trong đó chủ nghĩa Marx mở màn được áp dụng) thì loài người chưa thể có lực lượng sản xuất đủ tiên tiến để thiết kế xây dựng một xã hội lý tưởng như Marx mong muốn. Để xây dựng xã hội cộng sản, loài người cần đạt tới một trình độ công nghệ tiên tiến tiên tiến tiên tiến mới mà thế kỷ XX chưa hề biết đến, lúc bấy giờ chỉ mới bắt đầu được tìm hiểu và khám phá như công nghệ robot, công nghệ nano, Công nghệ lượng tử…

• Marx (cũng như nhiều nhà lý luận khác) luôn có khuynh hướng tổng kết các thực tiễn phong phú và đa dạng trong một tổng thể và toàn diện hòa giải – một mô hình đáp ứng mọi giải thuật của thực tế. Để xây dựng quy mô Marx đã có những phép đơn thuần hóa. Có thể thấy khuynh hướng quy mô hóa này của Marx trong những lý luận của ông: Trong triết học ông phân triết học ra rạch ròi hai phe phái duy vật và duy tâm và phê phán phe phái duy tâm trong lúc đó đấy là những khía cạnh của thực thể thế giới và nhận thức của con người về thực thể đó và chúng là những khái niệm không hề tách rời. Do đó trong triết học duy vật biện chứng của chủ nghĩa cộng sản có đặc trưng nổi bật là điều tra và nghiên cứu và điều tra về sự việc tư duy của con người chỉ nhằm mục đích vào cái “chung”, ít nghiên cứu về cái “riêng”, yếu về nhận thức về “cái tôi” trong tư duy con người. Lý luận của không ít người Marxist nhấn mạnh vấn đề quan hệ giữa tồn tại và ý thức theo phía thực thể khách quan khởi đầu của quốc tế là vật chất, đơn cử là những điều kiện kèm theo kèm theo tự nhiên, sản xuất và xã hội (không tùy theo vào vào ý thức của cá nhân) thì ý thức con người (là hệ quả của vật chất có công dụng phản ánh hiện thực khách quan) cũng tiếp tục tùy theo sự tồn tại của những điều kiện này. Họ ít nghiên cứu và điều tra tác động ảnh hưởng ảnh hưởng ngược lại của ý thức đến tự nhiên, sản xuất và xã hội trong lúc tác động của chủ nghĩa Marx lên lịch sử vẻ vang vẻ vang dân tộc vẻ vang quốc tế văn minh lại là dẫn chứng đã cho thấy những tư tưởng kinh tế – chính trị – xã hội có tác động can đảm và mạnh mẽ như vậy nào đến tiến trình lịch sử của nhân loại.
• Trong khi nghiên cứu về xã hội loài người, sự tổng kết của Marx chỉ số lượng giới hạn trong lịch sử châu Âu, Marx cũng công nhận quy mô của ông chưa bao quát được hết lịch sử các khu vực trên thế giới bởi bối cảnh thế kỷ XIX không được cho phép tích lũy đủ tư liệu để nghiên cứu. Lịch sử tăng trưởng xã hội loài người, theo Marx tổng kết dựa vào lịch sử dân tộc dân tộc của châu Âu, có thực chất là sự phát triển của “trình độ sản xuất” dẫn đến sự biến đổi của “quan hệ sản xuất”: đi từ công xã nguyên thủy, đến chiếm hữu nô lệ, đến phong kiến, đến tư bản và sau cuối là cộng sản. Các nền văn minh châu Á không trọn vẹn in như quy mô này khi thiếu sót một số ít tiến trình nào đó. Tuy nhiên ảnh hưởng tác động của trình độ sản xuất lên quan hệ sản xuất là hiện tượng kỳ lạ hoàn toàn có thể quan sát được ở hầu hết những nền văn minh. Chủ nghĩa cộng sản là những ý tưởng của Marx kế thừa từ những nhà tư tưởng trước ông phối phù hợp với những nghiên cứu và điều tra của ông về chủ nghĩa tư bản ở châu Âu mà ông nhận định rằng này sẽ là tương lai của châu Âu như một bước tiến hóa mới của xã hội loài người, chứ ông không coi đó là một định mệnh sẽ xẩy ra giống nhau ở tổng thể các nước. Đó là một tiên đoán xã hội xuất phát từ tầm nhìn của Marx mà những người thừa kế ông đã biến nó thành một quy luật xã hội Từ đó chủ nghĩa tư bản tất yếu sẽ tăng trưởng thành chủ nghĩa cộng sản. Tuy nhiên nhân loại sẽ chọn những ý tưởng nào tốt đẹp và tương thích nhất với những điều kiện kèm theo kinh tế tài chính xã hội mang tính lịch sử của mình để thực hiện.
• Tại thời điểm của Marx (thế kỷ XIX), do ảnh hưởng của những cuộc cách mạng ở Châu Âu và Châu Mỹ, người ta thiên về những giải pháp bạo lực giành chính quyền sở tại để xử lý những yếu tố kinh tế – xã hội mà thường bỏ lỡ những phương pháp giải quyết hoà bình bằng thoả hiệp và đối thoại. Marx đã phê phán và bác bỏ chủ nghĩa xã hội không tưởng và lấy sự thất bại của nó làm vật chứng cho việc thiết yếu của cách social chủ nghĩa. Các giải pháp cách mạng đấm đá bạo lực hoàn toàn có thể mang đến việc biến hóa chính trị nhanh gọn làm cơ sở để thực hiện những cải cách xã hội khi quần chúng bị kích động đứng lên làm cách mạng nhưng nó sẽ đi kèm theo những tổn thất rất lớn cho xã hội trong thuở nào gian dài, và khi cần ngưng trệ dân cư để đưa họ về trạng thái tâm ý ôn hòa thì đó lại là một việc rất khó và mất thời gian, đôi lúc còn tổn thất rất rộng khác; thậm chí những nhà cách mạng sau lúc lật đổ chế độ cũ sẽ thanh trừng lẫn nhau vì bất đồng quan điểm hay vì cạnh tranh đối đầu quyền lực. Các giải pháp hòa bình bất bạo động tuy phải triển khai một cách từ từ và có vẻ như kém hiệu suất cao nhưng thực tiễn nó hoàn toàn có thể xử lý xích míc một khi xích míc đây là chín muồi và những lực lượng xã hội nên phải tự kiểm soát và điều chỉnh để xử lý những mâu thuẫn đối kháng, nó cũng mang lại những đổi khác thâm thúy và vững chắc hơn hiệu quả do các cuộc cách mạng bạo lực mang lại. Các cuộc cách mạng đều cho thấy hủy hoại những định chế kinh tế tài chính – chính trị, những quan hệ sản xuất – quan hệ xã hội cũ thì thuận tiện hơn là kiến thiết xây dựng những tác nhân mới tốt đẹp và có hiệu quả hơn. Các định chế kinh tế tài chính – chính trị cũ có khuynh hướng tái sinh dưới hình thức mới với cùng bản chất nhưng do một tổ người mới sở hữu quyền lực tối cao là vấn đề mà Karl Marx gọi là lịch sử tái diễn chính nó – lần đầu như một tấn thảm kịch, lần thứ hai như một định mệnh trớ trêu. Các cuộc cách mạng không hề nào thay thế cho tiến hóa xã hội mà chỉ tạo điều kiện kèm theo cho tiến hóa có thể ra mắt nhanh hơn trong 1 số ít trường hợp và kéo lùi xã hội trong một số trường hợp khác.[41] Ở thời kỳ của Marx thì việc những lực lượng đối kháng chịu đối thoại với nhau là rất hãn hữu và cuộc chiến tranh xẩy ra khá thường xuyên, vì vậy Marx không coi trọng giải pháp này. Đến giữa thế kỷ XX, tức là 100 năm tiếp theo thời của Marx, thế giới đã đổi thay sâu sắc, đã Open những phương pháp đấu tranh hòa bình hữu hiệu thông qua những thiết chế như công đoàn, những tổ chức triển khai xã hội, dư luận xã hội, tự do báo chí, tôn giáo, nghị trường… Các tấm gương của Mahatma Gandhi, Martin Luther King, Jr. cho thấy đấu tranh tự do cũng là một cách xử lý tốt trong 1 số ít trường hợp (tất nhiên vẫn đang còn nhiều trường hợp buộc phải xử lý bằng đấu tranh bạo lực, nhưng nhìn chung thì đấu tranh hòa bình ở đầu thế kỷ XXI là thuận tiện hơn nhiều so với thời của Marx).

Karl Marx (và Engels) là nhà tư tưởng lớn của nhân loại và lúc bấy giờ vẫn được xem là một Một trong những nhà triết học, nhà tư tưởng nhân đạo có tác động ảnh hưởng nhất của loài người. Chủ nghĩa Marx là sự việc tiếp nối các lý tưởng của Thời kỳ Khai sáng về sự việc xây dựng một thế giới của nhân tính, lý tính và tự do. Các nghiên cứu và điều tra của Marx, Engels trong nghành nghề dịch vụ kinh tế tài chính chính trị học đã dẫn đến những ý tưởng về chủ nghĩa cộng sản khoa học. Marx tin rằng tri thức của trái đất hoàn toàn có thể giúp người ta kiến thiết xây dựng một quốc tế nhân văn hơn, hài hòa và hợp lý hơn và tự do hơn. Nhưng đó mới chỉ là những phác thảo triết lý theo suy nghĩ của Marx, Engels và còn ở dạng lý tưởng. Còn kim chỉ nan này được vận dụng ra làm sao thực tiễn thì đây là nghĩa vụ và trách nhiệm và sự nghiệp của không ít người kế tục Marx. Robert C. Tucker cho rằng ở một số ít nơi, chủ nghĩa Marx trong hoạt động giải trí chính trị được coi như một tôn giáo, một niềm tin ở những người dân ủng hộ nó[42]. Trên thực tế, tại mỗi quốc gia, những đảng cộng sản cầm quyền đều cố gắng nỗ lực hiện thực hóa chủ nghĩa cộng sản dựa vào những điều kiện kèm theo xã hội đặc trưng của vương quốc đó dẫn đến những giải pháp kinh tế – chính trị không giống nhau để xử lý những yếu tố đơn cử ở từng quốc gia.

Báo The Economist nhìn nhận về yếu tố này:

“

Cuối cùng, khi tượng đài đã biết thành kéo đổ, hình tượng của Karl Marx đã biết thành bôi bẩn một cách khinh khi cũng như Lenin và Stalin. Chủ nghĩa cộng sản đã biết thành khước từ trên triết lý cũng như thực tế; những chỉ huy của nó đã biết thành gạt sang bên, những tri thức sáng lập và những nhà quản lý chống xã hội (sociopathic) cũng trở nên coi như nhau. Những người sống ở phương Tây, sự phán xét không biến thành ảnh hưởng bởi việc sống trong mạng lưới hệ thống lấy Marx làm cảm hứng, phần đông đã đề ra một chiếc nhìn công minh hơn. Marx đã biết thành hiểu lầm, họ tập trung tới việc thông cảm. Chủ nghĩa cộng sản ở Đông Âu và Liên Xô là một sự xuyên tạc tư tưởng của ông. Những gì đã xảy ra ở những vùng đất tăm tối này sẽ khiến Marx cảm thấy kinh hoàng cũng như tất cả chúng ta cảm thấy. Nó không phải là sự xác nhận những sáng tạo độc đáo của ông. Thật vậy, Marx đã đúng về nhiều ý tưởng tốt đẹp – về nhiều sai lầm đáng tiếc của chủ nghĩa tư bản, về toàn thế giới hóa và thị trường quốc tế, về chu kỳ luân hồi kinh tế, về kiểu cách thức mà kinh tế tài chính tài chính ảnh hưởng tác động đến tư tưởng. Marx đã thấy trước; những vấn đề này vẫn liên tục diễn ra. Liên Xô và Đông Âu đã từ bỏ chủ nghĩa cộng sản trên thực tiễn bằng phương pháp này hay cách khác (và Trung Quốc, Triều Tiên, Cuba hoặc bất kể nơi nào nó được áp dụng). Nhưng xin đừng vô hiệu Marx.[43]

”

Chủ nghĩa Lenin

Vladimir Ilyich Lenin là nhà tầm cỡ lớn thứ hai của chủ nghĩa cộng sản, và là nhà cách mạng lớn nhất của trào lưu này. Lenin viết thật nhiều tác phẩm ở nhiều chủ đề bao gồm triết học, kinh tế tài chính học, lịch sử, pháp luật… và những môn khoa học nhân văn khác. Nhưng khác với Marx, những tác phẩm của Lenin hầu hết tập trung chuyên sâu vào cuộc đấu tranh chống chế độ Sa hoàng, chống các khuynh hướng chính trị khác tại Nga và Tây Âu và tập trung vào những nỗ lực hiện thực hóa những ý tưởng cộng sản chủ nghĩa của Marx. Là người dân có trình độ học vấn và lý luận cao và có tài năng hùng biện thiên bẩm. Lenin sử dụng khả năng diễn đạt mạnh mẽ, hấp dẫn để củng cố cho quan điểm của mình. Lenin có một đặc tính cá thể rực rỡ là người có tính thực tế, vị lợi, không câu nệ vào những lý thuyết giáo điều, nhiều thủ đoạn chính trị. Phương châm của ông là “Có lợi là làm” mặc kệ những quy tắc đạo đức mà ông cho là “đạo đức tiểu tư sản”. Việc Lenin chuẩn bị sẵn sàng hiệu chỉnh cả Marx – một nhà tư tưởng có ảnh hưởng quốc tế – cho thấy đặc thù này của Lenin. Nếu có điều gì có vẻ trái với những lý luận của Marx và Engels thì ông chuẩn bị sẵn sàng viết luôn những tác phẩm lý luận để chỉ huy trào lưu cách mạng Nga.

Lenin là người chủ xướng, chỉ huy Cách mạng Xã hội chủ nghĩa Tháng Mười Nga lập ra nhà nước xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên quốc tế vào năm 1917. Tên tuổi của Lenin gắn sát với quy trình tiến độ tiên phong hình thành kim chỉ nan và hiện thực phát sinh của nhà nước này. Các lý luận của Lenin có tác động ảnh hưởng rất lớn trong lý luận của những đảng cộng sản và những vương quốc xã hội chủ nghĩa, được đánh giá là tầm cỡ và dẫn chiếu nhiều hơn thế nữa cả Marx. Sau này những phát biểu và sáng tạo độc đáo của Lenin được đánh giá là hình mẫu phát triển cho những đảng cộng sản tại những vương quốc xã hội chủ nghĩa. Mọi nhận xét và ý kiến trái với Lenin (và Marx) được đánh giá là chủ nghĩa xét lại và hoàn toàn có thể bị khai trừ khỏi trào lưu cộng sản và công nhân thế giới.[44][45]

Cũng như Marx, Lenin là nhà cách mạng nhiệt thành của chủ nghĩa cộng sản. Lenin không phải là người tiên phong truyền bá chủ nghĩa Marx vào Nga mà đây là một nhà Marxist ôn hòa – Plekhanov người sáng lập Đảng Lao động Dân chủ Xã hội Nga. Sau này người ta gọi những người dân theo Plekhanov trong đảng này là phái Menshevik (thiểu số) – là những người không đống ý làm cách mạng vô sản vì họ theo triết lý của Marx nhận định rằng những điều kiện kèm theo kinh tế – xã hội của nước Nga chưa chín muồi để làm cách mạng vô sản. Họ chiếm thiểu số trong đại hội đảng năm 1903. Những người theo Lenin là phái Bolshevik (đa số) – là phái đống ý cách mạng. Sau này, phái Bolshevik của Lenin tách ra xây dựng đảng riêng, trở thành Đảng Cộng sản Liên Xô.

Trong thời đại của Lenin, chủ nghĩa tư bản đã có sự đổi khác rất rộng so với thời của Marx. Các công ty tư nhân đã phát triển thành những tập đoàn độc quyền. Các nước tư bản phương Tây đang trở thành những nước đế quốc có mạng lưới hệ thống thuộc địa trên toàn thế giới. Mâu thuẫn giữa các nước đế quốc đã biến thành cuộc chiến tranh quốc tế để phân loại lại thị trường, thuộc địa cũng như ảnh hưởng địa chính trị. Chính sự biến hóa của kinh tế tài chính – chính trị toàn thế giới khiến Lenin hiệu chỉnh chủ nghĩa Marx rất nhiều và phát minh sáng tạo ra rất nhiều sáng tạo độc đáo lý luận mới. Nhưng điểm điển hình nổi bật và lớn nhất phân biệt Lenin với Marx là lý luận về chủ nghĩa đế quốc và ý tưởng sáng tạo về năng lực thắng lợi của chủ nghĩa cộng sản (chủ nghĩa xã hội) trong điều kiện kèm theo chủ nghĩa đế quốc: Lenin lý luận rằng chủ nghĩa Marx phản ánh chủ nghĩa tư bản tự do cạnh tranh đối đầu lúc những vương quốc tư bản chưa trở thành đế quốc chủ nghĩa. Marx chứng tỏ rằng cạnh tranh đối đầu tự do sẽ dẫn đến tập trung sản xuất do đó tạo nên độc quyền. Đến thời điểm đầu thế kỷ XX, khẳng định chắc chắn của Marx đang trở thành hiện thực. Đó là thời đại của chủ nghĩa đế quốc khi mà hình thức kinh tế tài chính tài chính chính của nó là những tập đoàn lớn tư bản độc quyền, lũng đoạn nền kinh tế để sở hữu thể sở hữu được siêu doanh thu và đặc tính đối ngoại là hiếu chiến và lấn chiếm thuộc địa. Tình trạng độc quyền khiến nền kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa không hề có thể tự điều chỉnh nhờ bàn tay vô hình dung của thị trường tự do như khẳng định chắc chắn của Adam Smith, không hề có hiệu suất cao nhờ cạnh tranh. Tình trạng độc quyền không tạo nên động lực nâng cấp cải tiến kỹ thuật sản xuất do đó kiềm hãm sự phát triển của lực lượng sản xuất. Mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất đã phát triển đến hơn cả gay gắt. Chính vì vậy Lenin xem chủ nghĩa đế quốc là tiến trình tột cùng của chủ nghĩa tư bản.[46] Trong thực trạng đó, nhà nước phải quốc hữu hóa những công ty độc quyền, tạo ra một quan hệ sản xuất mới để xử lý mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất. Trong những điều kiện kèm theo phát triển không giống nhau thì trong hệ thống đế quốc chủ nghĩa đã xuất hiện những “khâu yếu” (theo lời của Lenin là các “mắt xích yếu”) và “cách mạng vô sản” hoàn toàn có thể thắng lợi tại một trong những mắt xích yếu đó (Cách mạng vô sản là cách gọi khác của cách mạng xã hội chủ nghĩa và thuật ngữ giai cấp công nhân còn được gọi là giai cấp vô sản). Xây dựng liên minh công – nông, nhà nước Xô viết cũng là một vấn đề mới của Lenin. Lý luận của Lenin phản ánh một trong thực tiễn chủ nghĩa tư bản đã tạo nên những doanh nghiệp độc quyền và những doanh nghiệp này tác động ảnh hưởng xấu đến xã hội cũng như có sự link giữa nhà nước và những công ty độc quyền, không chỉ có vậy nhà nước phải chiếm giữ những thị trường và các vùng nguyên liệu bên phía ngoài cho các công ty độc quyền do đó dẫn đến cuộc chiến tranh thế giới. Về sau, những nhà nước phương Tây đã đối phó với tình trạng độc quyền bằng cách phát hành những luật đạo chống độc quyền, chia nhỏ những công ty độc quyền như ở Mỹ hoặc quốc hữu hóa chúng như ở một số nước Châu Âu.

Đây là vấn đề khác biệt lớn số 1 của Lenin so với Marx và được những người dân theo chủ nghĩa Marx-Lenin xem là sáng tạo lý luận vĩ đại nhất trong kho tàng lý luận của chủ nghĩa cộng sản. Khi đề ra chủ nghĩa cộng sản, Marx không tin rằng xã hội cộng sản có thể hình thành sau này gần và cũng chỉ phác thảo ra những nguyên tắc cơ bản nhất của quy mô xã hội đó. Ông cũng không riêng gì ra được cách tiến hành cách mạng như vậy nào, những đặc trưng của cách mạng đó ra sao, sau cách mạng xây dựng xã hội mới thế nào. Còn với Lenin thì chủ nghĩa cộng sản, chủ nghĩa xã hội, cách social chủ nghĩa đã là một trong thực tiễn và mọi nỗ lực của tớ Lenin dành cho việc nghiệp đưa chủ nghĩa cộng sản vào cuộc sống. Có thể nói vai trò của Lenin so với chủ nghĩa cộng sản là người nỗ lực hiện thực hóa những ý tưởng sáng tạo của Marx.

Cũng in như Marx, Lenin cũng nhận định rằng những đảng cộng sản phải là đảng của giai cấp công nhân toàn quốc tế đấu tranh theo sự phối hợp chung vì sự nghiệp chung của vô sản trên toàn thế giới. Lenin cổ súy cho cách mạng lật đổ giai cấp hữu sản “Người nô lệ nhận thức được tình cảnh nô lệ của mình và đấu tranh chống tình cảnh ấy là người cách mạng. Người nô lệ không nhận thức được sự nô lệ của mình, sống mòn mỏi trong cuộc sống nô lệ im lặng, vô ý thức và nhẫn nhục, thì chỉ thuần túy là một kẻ nô lệ…”. Mâu thuẫn giai cấp là quan trọng, xích míc quốc gia – dân tộc bản địa là thứ yếu. Lenin thậm chí còn còn đi rất xa hơn nữa khi đề ra khẩu hiệu “Biến cuộc cuộc cuộc cuộc chiến tranh đế quốc thành nội chiến cách mạng” trong Chiến tranh quốc tế thứ nhất: theo ý tưởng sáng tạo này thì chiến tranh đế quốc phi nghĩa do quý tộc phong kiến Nga phát động sẽ làm kinh tế tài chính quốc gia kiệt quệ, dân cư căm phẫn, giai cấp vô sản hoàn toàn có thể nhân thời cơ hỗn loạn trong nước, chính quyền sở tại bị suy yếu để làm cách mạng vô sản.[47] Khi quân đội Sa hoàng thất bại trên chiến trường Chiến tranh thế giới thứ nhất, những đảng viên Bolshevik nhân tình trạng rối loạn trong nước đã tiên phong làm cách mạng. Theo một số ý kiến, điều này trái với những khái niệm và tình cảm như tính tự tôn dân tộc, ý thức yêu nước và vi phạm quyền lợi và nghĩa vụ của vương quốc trong chiến tranh, điều này khiến một số dân cư đương thời chỉ trích, như Maxim Gorky nhận định rằng “Lenin và Trotsky và những người dân theo họ đã biết thành đầu độc bởi nọc độc xấu xa của quyền lực. Bằng chứng của điều này là thái độ của mình so với tự do ngôn luận và con người và tổng thể những lý tưởng mà nền dân chủ đang đấu tranh vì chúng. Những kẻ cuồng tín mù quáng và những kẻ phiêu lưu mất trí đang hoạt động nhanh lẹ với tốc độ tối đa tới một cuộc cách mạng – trên thực tế, đó là một con đường tới thực trạng vô chính phủ[48] (tuy nhiên về sau Maxim Gorky đã đổi khác thái độ, ông ủng hộ Hồng quân trong nội chiến và có những tác phẩm ca ngợi công cuộc kiến thiết xây dựng quốc gia của Liên Xô). Đây là nguyên do gây ra sự sự không tương đồng lớn trong hội đồng Marxist của những nước châu Âu tại Quốc tế II: những người dân ủng hộ chính phủ trong Thế chiến I, coi thắng lợi trong cuộc chiến tranh cao hơn quyền lợi và nghĩa vụ giai cấp và tư tưởng. Mặt khác nhiều nhà lý luận cánh tả tại Châu Âu cũng như tại Nga như Rosa Luxemburg, Karl Kautsky… phản đối Lenin vì ông chủ trương kiến thiết xây dựng nhà nước chuyên chính vô sản và dùng đấm đá bạo lực trấn áp các nhóm đối lập. Theo Lenin, việc trấn áp những đảng phái trái chiều là để bảo vệ giai cấp tư sản, với nguồn kinh tế tài chính hùng hậu, sẽ không còn thể tận dụng việc hỗ trợ vốn tiền tài cho những đảng phái để giành lại chính quyền sở tại sở tại từ giai cấp vô sản, “Chuyên chính cách mạng của giai cấp vô sản là một chính quyền do giai cấp vô sản giành được và duy trì bằng đấm đá bạo lực đối với giai cấp tư sản” và “Chuyên chính vô sản, nghĩa là sự việc tổ chức đội tiền phong của những người dân bị áp bức thành giai cấp thống trị để trấn áp bọn áp bức, thì không hề giản đơn đóng khung trong việc lan rộng ra chính sách dân chủ được. Đồng thời với việc lan rộng ra thật nhiều chính sách dân chủ – lần tiên phong biến thành chính sách dân chủ cho người nghèo, chế độ dân chủ cho nhân dân chứ không phải cho bọn nhà giàu – chuyên chính vô sản còn thực hành hàng loạt giải pháp hạn chế quyền tự do đối với bọn áp bức, bọn bóc lột, bọn tư bản”[13]. Kautsky bảo vệ điều mà ông gọi là “nền dân chủ thuần túy”, còn Lenin nhận định rằng “chế độ dân chủ thuần tuý chẳng qua chỉ là một câu nói giả dối của một kẻ thuộc phái tự do tìm cách lừa bịp công nhân”[49]. Theo Lenin “Vấn đề chuyên chính vô sản là vấn đề thái độ của nhà nước vô sản so với nhà nước tư sản, của chính sách dân chủ vô sản đối với chế độ dân chủ tư sản[49]”. Ông chủ trương thực hiện chuyên chính vô sản và kiến thiết xây dựng nền chủ vô sản mà theo ông “Chế độ dân chủ vô sản so với bất kỳ chính sách dân chủ tư sản nào thì cũng dân chủ gấp triệu lần. Chính quyền Xô-viết so với nước cộng hòa dân chủ nhất cũng gấp triệu lần[19]”. Những sự không tương đồng này dẫn đến sự phân hóa trong trào lưu cánh tả tại Châu Âu thành hai xu thế Dân chủ xã hội và Cộng sản. Tại Nga, những dân cư cộng sản Nga theo chủ nghĩa Lenin đã giao chiến và vượt mặt những người dân dân chủ xã hội trong cuộc nội chiến còn tại Tây Âu những đảng cánh tả theo khuynh hướng dân chủ xã hội đã dập tắt những cuộc cách mạng do các đảng cộng sản Tây Âu phát động và nỗ lực ngăn cản những người cộng sản nắm chính quyền sở tại cũng như ngăn ngừa sự mở rộng của phong trào cộng sản trên thế giới.

Sau này, những người có quan điểm dân tộc chủ nghĩa bị quy kết là theo chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi, trái với ý thức của chủ nghĩa Marx-Lenin chân chính (Nguyễn Ái Quốc khi ở Quốc tế Cộng sản trong những năm 1920-1930 cũng trở nên cho là có quan điểm này). Tuy những đảng cộng sản đều chấp nhận lý luận của Lenin về đả phá chủ nghĩa dân tộc bản địa bản địa hẹp hòi nhưng trong trong thực tiễn họ vẫn coi quyền hạn vương quốc dân tộc đứng trên quyền lợi và nghĩa vụ của giai cấp, họ chỉ nhấn mạnh vấn đề vấn đề này của Lenin khi nó không xâm phạm đến quyền lợi của vương quốc họ.

Lenin khi lý luận về khả năng thắng lợi của cách mạng tại một vương quốc đã đưa ra một ý tưởng mới rất khác lạ với Marx là hệ quả của điểm khác biệt lớn nhất của hai người – đó là khái niệm “cùng tồn tại hòa bình” (Мирное сосуществование): Từ đó những đế quốc và những quốc gia xã hội chủ nghĩa cùng hoàn toàn hoàn toàn có thể tồn tại tự do với nhau (rất khác quan điểm của Marx rằng các nước tư bản nhất định sẽ tập hợp lại bóp chết cách mạng đến cùng), thậm chí còn có thể hợp tác trong 1 số ít lĩnh vực. Chủ nghĩa xã hội sẽ thắng lợi trên toàn quốc tế thông qua “thi đua hòa bình” mà trong số đó công cuộc thiết kế xây dựng chủ nghĩa cộng sản sẽ là hình mẫu ưu thế của quốc tế mới trước thế giới cũ và nhân dân cùng vô sản tại những nước tư bản còn sót lại sẽ tự đứng lên lật đổ chính sách đó.

Trong quan hệ đối với chủ nghĩa tư bản ngoài khái niệm “cùng sống sót hòa bình” và “thi đua hòa bình” Lenin đem vào lý luận chủ nghĩa quốc tế vô sản coi giai cấp vô sản toàn thế giới là vô biên giới và đều là bạn bè (như Hồ Chí Minh diễn giải: quan sơn muôn dặm là nhà, bốn phương vô sản đều là anh em): Vô sản tại những nước tư bản phải đấu tranh ủng hộ, đoàn kết với vô sản tại những nước xã hội chủ nghĩa đã thắng lợi để bảo vệ thành quả cách mạng, Vô sản tại những nước xã hội chủ nghĩa phải làm mọi cách cổ vũ giúp sức vô sản tại những nước tư bản vùng lên làm cách mạng vô sản. Việc giúp đỡ tăng trưởng phong trào cộng sản ra toàn thế giới sẽ là nghĩa vụ và trách nhiệm thiêng liêng và bắt buộc của những vương quốc cộng sản, để phối hợp hành vi của những đảng cộng sản và lãnh đạo đấu tranh của vô sản toàn thế giới Lenin cho thành lập Quốc tế Cộng sản (Communist international) hay Quốc tế III trụ sở tại Moskva sau lúc cách mạng tháng 10 Nga thành công. Từng đảng cộng sản được phân công trong từng khu vực của thế giới có trách nhiệm tăng trưởng cách mạng trong khu vực của mình. Mọi hành vi của phong trào cộng sản đều được chỉ huy điều phối từ đây khi Quốc tế Cộng sản còn hoạt động.

Một lý luận mới của Lenin có ảnh hưởng tích cực ở thời kỳ rối ren trong Nội chiến Nga, tuy nhiên về lâu bền hơn khi nó bị những thế hệ chỉ huy sau này vận dụng máy móc thì lại gây tai hại đối với những hoạt động giải trí của những đảng cộng sản và vương quốc cộng sản sau này là lý luận về “tính đảng”, “tính giai cấp” của mọi hiện tượng kỳ lạ kỳ lạ kỳ lạ trong đời sống xã hội (mọi hiện tượng xã hội đều có tính đảng, tính giai cấp): Nghĩa là mọi hiện tượng đều phải được nghiên cứu và phân tích rõ ra: nó làm lợi cho ai trong cuộc đấu tranh giai cấp, và trên cơ sở đó chứng minh và khẳng định tính “địch – ta” của hiện tượng đó, và Lenin đề ra một công thức xác lập chân lý như sau: “Miễn là hữu dụng cho sự nghiệp đấu tranh của giai cấp vô sản thì đều là chính nghĩa, có hại cho cuộc đấu tranh đó thì đều là phi nghĩa.” Luận điểm mang tính chất ứng phó trước tình hình chiến tranh này của Lenin, khi được những thế hệ lãnh đạo tiếp sau đó áp dụng máy móc đã biết thành phản tác dụng: lý luận được diễn giải vô nguyên tắc miễn sao tương thích với lợi ích trước mắt, cơ sở để nhìn nhận “đúng – sai” trở nên xích míc giữa những lãnh đạo, khiến người ta hoàn toàn có thể chỉ ra rất nhiều quân địch và sử dụng quan điểm này vào việc quy kết bừa bãi quân địch của cuộc đấu tranh giai cấp và không loại trừ bị những cá thể cầm quyền lợi dụng vào việc triệt hạ đối thủ chính trị. Chính từ lý luận về “tính đảng”, “tính giai cấp” lý luận về quy mô kinh tế tài chính – xã hội của chủ nghĩa Marx đã khởi đầu trở thành một lý luận chính trị, công cụ để minh họa cho những nhà chỉ huy của đảng cầm quyền. Người ta lạm dụng lý luận về “tính đảng”, “tính giai cấp” của Lenin đến mức dùng nó để đánh giá những hoạt động giải trí tinh thần như tư tưởng, học thuật, văn học, nghệ thuật và thẩm mỹ dẫn đến quy kết, gán ghép tùy tiện, bừa bãi cho những sản phẩm trí tuệ mang bản chất, là sản phẩm của một giai cấp nào đó.

Nếu nhắc tới Lenin và chủ nghĩa cộng sản hiện thực (mô hình Liên Xô) thì ấn tượng lớn số 1 là khái niệm “chuyên chính vô sản”. Chuyên chính vô sản theo định nghĩa của Lenin là tính năng của nhà nước vô sản trong thời kỳ quá độ tiến lên chủ nghĩa xã hội để trấn áp nhất quyết mọi sự chống đối của giai cấp tư sản vừa bị đập tan, triển khai đấu tranh giai cấp để củng cố thành quả của cách mạng. Nhưng điểm đặc trưng của chuyên chính vô sản là nó không bị tùy theo vào các quy tắc pháp luật hay giới hạn về đạo đức, tôn giáo của xã hội đương thời, mà Lenin và các người kế tục mình gọi các quy chuẩn đạo đức đây là “đạo đức tiểu tư sản” (Буржуазные морали, Bourgeoisie morals) không thiết yếu phải tuân thủ. Lenin đặc biệt quan trọng tôn vinh tính cương quyết sắt đá chống lại quân địch cách mạng, ông đề cao Maximilien Robespierre và những người dân Jacobins của Cách mạng Pháp và coi sự quyết tử nhân mạng lớn lao của Triều đại khủng bố trong Cách mạng Pháp 1789 là hệ quả tất yếu của một quá trình vĩ đại. Ông xem chuyên chính vô sản là “hòn đá thử vàng” để nhận ra người Marxist “đích thực” và người Marxist giả danh.

Với tư duy thực tế, sau nội chiến Lenin đề ra “Chính sách kinh tế tài chính mới – NEP” (НЭП – Новый экономический план) cho phép sử dụng các chính sách kinh tế tư bản chủ nghĩa lôi kéo góp vốn đầu tư của tư bản trong nước và quốc tế trong sự kiểm soát, dẫn vị trí hướng của nhà nước xã hội chủ nghĩa (theo thuật ngữ thời nay đó đó chính là “kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa”). Theo đó, tư nhân được mở những nhà máy sản xuất nhỏ, được phép tự do mua bán nguyên liệu, nông dân tự do mua bán nông sản, mở chợ và cho nước ngoài thuê xí nghiệp, khai thác hầm mỏ. Nhà nước Liên Xô chỉ nắm độc quyền những ngành kinh tế chủ chốt như công nghiệp nặng, giao thông vận tải vận tải, ngân hàng, ngoại thương[50]. Chỉ trong thời hạn ngắn, chủ trương này đã nhanh gọn vực nước Nga từ bờ vực phá sản và chết đói về mức kinh tế tài chính trước chiến tranh, làm tiền đề để Stalin triển khai công nghiệp hoá sau này. Mô hình những cuộc cải cách kinh tế tài chính tài chính của Trung Quốc và Việt Nam trong số trong năm 1970 – 1980 và tiếp diễn cho tới lúc bấy giờ đã tìm hiểu thêm và tương tự như chủ trương kinh tế mới mà Lenin cho tiến hành từ hơn nửa thế kỷ trước[51].

Cũng chính Lenin đã đề ra sáng tạo độc đáo tạo nên chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước ở nước Nga. Lenin đã coi kinh tế chủ nghĩa tư bản nhà nước là điều kiện kèm theo thiết yếu để chuyển sang chủ nghĩa xã hội ở một nước còn trong thực trạng tiểu nông như nước Nga thời bấy giờ. Cơ chế này sẽ không hẳn là chính sách đặc trưng của chủ nghĩa xã hội, mà là cho thời kỳ quá độ kiến thiết xây dựng cơ sở vật chất để tăng trưởng chủ nghĩa xã hội[52]. Ngoài ra, để công nghiệp hóa, hiện đại hóa Liên Xô ông chủ trương “Dùng cả hai tay mà lấy những cái tốt của nước ngoài: Chính quyền Xô viết + trật tự ở đường tàu Phổ + kỹ thuật và cách tổ chức triển khai những Tơ-rớt ở Mỹ + ngành giáo dục quốc dân Mỹ +… = tổng số = chủ nghĩa xã hội”. Thực tế tăng trưởng của Liên Xô sau này đã cho chúng ta biết ý tưởng sáng tạo sáng tạo của Lenin sử dụng chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước để thiết kế xây dựng nền tảng kinh tế tài chính cho chủ nghĩa xã hội không phải là ý tưởng không bình thường và đã phát huy công dụng tốt. Marx xem chủ nghĩa cộng sản là sự việc tiến hóa của xã hội loài người còn Lenin xem đó là thứ nên phải tạo ra. Ông chỉ trích những dân cư dân chủ xã hội Nga là giáo điều vì họ có quan điểm trung thành với chủ nghĩa Marx.[53] Đó là sự khác biệt lớn nhất giữa Lenin và Marx. Có thể nói Lenin đã điều động chỉnh chủ nghĩa Marx vì tiềm năng chính trị của ông.

Sau khi Lenin qua đời, Stalin đã chấm hết chủ trương Kinh tế mới (NEP) và chuyển nền kinh tế, xã hội sang phương pháp nhà nước chiếm hữu hàng loạt hệ thống tư liệu sản xuất và chỉ huy tổng lực nền kinh tế thị trường tài chính tài chính tài chính tài chính theo ý tưởng của Lenin, tuy nhiên Stalin đã thực thi việc này trên tất cả những nghành kinh tế chứ không chỉ số lượng giới hạn trong một số lĩnh vực quan trọng.

Chủ nghĩa Stalin

Thuật ngữ chủ nghĩa Stalin (Stalinism) thường để chỉ về cung cách chỉ huy xã hội và kiến thiết xây dựng nhà nước xã hội chủ nghĩa, phong thái cá thể và ảnh hưởng tác động từ phong cách đó của Stalin (Иосиф Вucсaрионович Джугашвили – Сталин Iosif Vissarionovich Stalin) tại Liên Xô bao gồm kỹ nghệ hóa nhanh chóng, kim chỉ nan của Xã hội chủ nghĩa trong một vương quốc (đối lập với chủ nghĩa Trotsky), một nhà nước tập trung chuyên sâu quyền lực, hợp tác xã hóa nông nghiệp, đặt quyền lợi của những Đảng Cộng sản ngoại quốc dưới lợi ích của Đảng Cộng sản Liên Xô – được những người ủng hộ chủ nghĩa này xem là tiên phong nhất trong cuộc cách mạng cộng sản vào thời kỳ đó[54]. Là người lãnh đạo Liên Xô kế tục Lenin trong thuở nào gian dài nên ảnh hưởng của Stalin trong những đảng và các quốc gia cộng sản là rất lớn.

Lenin là người tiên phong phát biểu lý luận về khả năng thành công xuất sắc của cách mạng vô sản và kiến thiết xây dựng chủ nghĩa cộng sản trong một nước, Stalin là người tích cực bảo vệ vấn đề này của Lenin vì đây là cuộc đấu tranh lý luận nóng bức gữa hai phe của Stalin và Trotsky. Chủ nghĩa Trotsky yên cầu tăng trưởng cách mạng không ngừng đưa cách mạng ra những nước khác và ở đầu cuối là cách mạng quốc tế (quả thật sau Chiến tranh thế giới thứ nhất đã có một cuộc cách mạng tại Đức và Hungary nhưng đều bị dập tắt nhanh chóng), chỉ có thể thiết kế thiết kế kiến thiết xây dựng thành công xuất sắc xuất sắc chủ nghĩa cộng sản khi giai cấp vô sản đã nắm chính quyền ở hầu hết những nước văn minh nhất; còn phái Stalin cho rằng có thể xây dựng chủ nghĩa cộng sản tại nước Nga trong khi cách mạng vô sản chưa thành công ở các nước còn lại.

Stalin trong tác phẩm “Bàn về yếu tố dân tộc” đã lý luận rằng “Có thể xây dựng được chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản tại các dân tộc bản địa chưa tăng trưởng chưa trải qua quá trình tư bản chủ nghĩa, trong xã hội chưa có giai cấp công nhân nếu có sự trợ giúp của giai cấp công nhân Nga làm đầu tàu trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản”. Đây là vấn đề của Stalin để lý luận về năng lực thắng lợi của chủ nghĩa xã hội tại Liên Xô, nơi có nhiều dân tộc bản địa còn đang lỗi thời trong thuộc địa cũ của đế quốc Nga, và điều này là cơ sở lý luận để những người dân cộng sản ở một số ít nước thuộc địa khác ví như Việt Nam làm cách social chủ nghĩa “từ một nước thuộc địa nghèo nàn, nông nghiệp lỗi thời tiến thẳng lên chủ nghĩa xã hội không kinh qua tiến trình tăng trưởng tư bản chủ nghĩa”.

Về mặt chính trị, chủ nghĩa Stalin đặc trưng bởi nhà nước tập quyền cao độ gắn sát với đảng, trong số đó đảng trấn áp lập pháp, hành pháp, tư pháp, công đoàn và mọi tính năng nhà nước và xã hội khác, trong số đó lãnh tụ đảng có quyền hạn rất lớn. Hannah Arendt nhận định rằng Liên Xô dưới thời Stalin lẫn nước Đức dưới thời Hitler đều là những nhà nước toàn trị trong đó nhà nước cố gắng nỗ lực động viên toàn thể dân chúng đoàn kết trong việc tương hỗ hệ tư tưởng, những tiềm năng của nhà nước đi kèm theo với việc trấn áp không khoan nhượng so với những hoạt động sinh hoạt giải trí đi ngược lại mục tiêu của nhà nước; đồng thời là sự việc trấn áp toàn diện những cơ quan quyền lực tối cao nhà nước (lập pháp, hành pháp, tư pháp, công an, quân đội…); sự điều khiển và tinh chỉnh của nhà nước so với những tổ chức triển khai triển khai quần chúng như công đoàn lao động, những cơ quan truyền thông đại chúng, những cơ sở học thuật, những cơ sở tôn giáo như nhà thờ, các tổ chức chính trị như thể các đảng phái chính trị.[55] Do nhu cầu công nghiệp hóa nhanh chóng để đối phó với phương Tây và nhất là hoàn toàn có thể sống sót trong một đại cuộc chiến tranh quốc tế mới nên Stalin chọn giải pháp kiến thiết xây dựng nhà nước toàn trị, đàn áp mọi khuynh hướng chính trị trái chiều với ông trong Đảng Cộng sản Liên Xô nhằm mục đích tập trung chuyên sâu mọi nguồn lực cho việc nghiệp công nghiệp hóa. Mô hình nhà nước toàn trị đã được Stalin tạo ra để sở hữu thể kêu gọi tối đa các nguồn lực cho việc nghiệp công nghiệp hóa, tân tiến hóa Liên Xô. Trong điều kiện kèm theo của Liên Xô khi đó, chính sách toàn trị cùng việc quốc hữu hóa phần đông tư liệu sản xuất là cách duy nhất để hoàn toàn có thể thay thế sự tiến hóa tự nhiên của nền kinh tế thị trường tài chính tài chính bằng sự phát triển mang tính chất nhân tạo dưới những kế hoạch kinh tế. Sau khi Liên Xô thắng lợi trong Thế chiến thứ II và trở thành siêu cường, mô hình nhà nước này của Stalin được nhiều nước xem là một giải pháp hay trong việc kêu gọi nguồn lực xã hội cho những tiềm năng lớn của đất nước, nó được truyền bá ra khắp thế giới, sang những vương quốc phương Đông như Trung Quốc, Việt Nam, Bắc Triều Tiên, Mông Cổ… và còn tồn tại đến ngày nay. Ngay cả những nhà nước có tư tưởng chống cộng như Hàn Quốc thời Park Chung Hee, Đài Loan thời Tưởng Giới Thạch, Singapore thời Lý Quang Diệu cũng vận dụng mô hình này để kêu gọi tối đa những nguồn lực cho tiềm năng tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, ở những quá trình sau, nếu những chỉ huy tiếp sau không đủ năng lực đưa ra những chủ trương mới để sở hữu thể liên tục sử dụng có hiệu suất cao các nguồn lực để khởi tạo ra tăng trưởng kinh tế thì quy mô này cũng không còn ý nghĩa, đấy là điều đã diễn ra ở Liên Xô trong giai đoạn ngưng trệ thập niên 1980. Đây là một Một trong những nguyên do khiến Liên Xô sụp đổ và quy mô kinh tế tài chính Stalinist lẫn quy mô nhà nước toàn trị không thể liên tục sống sót ở nước Nga (trừ một số nghành nhà nước Nga hiện vẫn nắm độc quyền như công nghiệp quốc phòng, hạt nhân và vũ trụ). Tuy sau này nhiều người chỉ trích chính sách toàn trị do Stalin tạo ra, những giải pháp chính trị cứng rắn cùng chính sách công nghiệp hóa kinh khủng của ông nhưng nếu Liên Xô không công nghiệp hóa nhanh gọn dưới sự chỉ huy của Stalin thì người Nga và các dân tộc khác ở Liên Xô có lẽ rằng đã biết thành diệt chủng trong thế chiến thứ II.

Đặc biệt Stalin có một vấn đề gây nhiều hậu quả cho xã hội Liên Xô là vấn đề “Tăng cường đấu tranh giai cấp” cho rằng sự nghiệp thiết kế xây dựng chủ nghĩa cộng sản càng thắng lợi thì những xích míc trong trái tim nó giữa giai cấp vô sản và tàn tích của giai cấp tư sản càng gia tăng, do đó càng nên phải tăng cường đấu tranh giai cấp để tiêu diệt sạch các tàn tích đó. Đây là vấn đề tạo cơ sở lý luận để Stalin thực thi các cuộc thanh lọc trong nội bộ đảng, nhà nước và xã hội để vô hiệu bất kỳ một hành vi hoặc dự tính nào được xem là suy đồi, phản cách mạng. Stalin sử dụng lý luận này và bằng những giải pháp như bắt giam, đày tới những trại tập trung, xử bắn để vô hiệu những thành phần bị xem là phản động, phản cách mạng, quân địch của nhân dân mà trước hết là những đối thủ chính trị của ông trong ban chỉ huy Liên Xô. Mặt tích cực của lý luận này nào nó giúp duy trì kỷ luật xã hội và sự liêm chính của cán bộ Nhà nước ở tại mức khá cao, nạn tận dụng chức quyền để tham nhũng dưới thời Stalin là rất ít, nhưng mặt xấu đi là trong nhiều trường hợp sự thanh lọc đã đi trên mức cần thiết khi vận dụng vào thực tế, gây ra thiệt hại cho hệ thống chính trị và xã hội. Theo ủy ban Schatunowskaja, tìm hiểu theo lệnh của Nikita Sergeyevich Khrushchyov thì từ 1/1/1935 cho tới tháng 7/1940, an ninh Liên Xô đã cho thẩm vấn 19.840.000 người; 7 triệu trong số đó bị xét xử với những tội danh khác nhau, trong số đó khoảng chừng hơn 700 ngàn đã bị phán quyết tử hình với những tội danh gián điệp, phá hoại, tham nhũng hoặc một nhãn hiệu nào đó như “kẻ thù của nhân dân”, “kulak”…[56]. Sự chỉ huy cứng rắn của Stalin bắt nguồn từ 2 nguyên nhân: tiên phong là truyền thống cuội nguồn chuyên chế truyền kiếp của nước Nga, phối hợp với quan điểm “đấu tranh giai cấp” của Marx và chủ nghĩa “anh hùng phát minh sáng tạo lịch sử” của dân cư Nga, phối hợp với kinh nghiệm tay nghề từ những cuộc cách mạng và chiến tranh đầy đấm đá bạo lực ở Châu Âu và Châu Mỹ (vốn là đặc trưng trong thời kỳ này). Thứ hai là việc Liên Xô thời kỳ này bị bao vây bởi những nước phương Tây, phải liên tục đối phó với những kế hoạch lật đổ của nước ngoài, cần phải có chủ trương tập quyền cao độ để không bị tiêu diệt. Có nhận xét rằng, về cơ bản, chủ trương này là tương thích với tình hình Liên Xô cũng như toàn cảnh chính trị thế giới lúc đó[57].

Về mặt kinh tế, trái ngược với chính sách kinh tế tài chính tài chính tài chính mới của Lenin, chủ nghĩa Stalin đặc trưng bằng sự xóa khỏi thẳng thừng nền kinh tế thị trường thị trường thị trường, đưa nền kinh tế sang một quy mô tập trung chuyên sâu quan liêu cao độ, mọi phương tiện sản xuất đều nằm trong lòng bàn tay nhà nước trải qua chỉ hai hình thức “sở hữu toàn dân” và “sở hữu tập thể”. Sau khi Lenin qua đời, chủ trương kinh tế tài chính mới (НЭП) bị bãi bỏ. Mọi công ty, nhà xưởng tư nhân đều bị đóng cửa, hàng loạt nền kinh tế thị trường tài chính được điều hành rất nghiêm ngặt. Liên Xô liên tục thực thi các kế hoạch 5 năm, kế hoạch 7 năm để thực hiện “công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa” trong công nghiệp và “tập thể hóa nông nghiệp” cưỡng bức. Bằng những kế hoạch kinh tế tài chính thời hạn ngắn 5-7 năm, Stalin đã đưa Liên Xô trở thành nước công nghiệp trong một khoảng chừng ngắn ngày trước đó chưa từng có trong lịch sử dân tộc thế giới. Stalin làm được điều đó bằng phương pháp sử dụng năng lực tạo ra tỷ lệ tiết kiệm chi phí lớn, tập trung những nguồn lực cho tiềm năng công nghiệp hóa là ưu thế của nền kinh tế thị trường tài chính tài chính kế hoạch kết phù hợp với kỷ luật lao động cứng rắn cùng các giải pháp động viên khen thưởng để kích thích tăng năng suất lao động và hoàn thành xong các tiềm năng của kế hoạch kinh tế. Stalin đã dùng cuộc Đại thanh trừng để loại bỏ những quan chức quan liêu, tham nhũng, vô nghĩa vụ và trách nhiệm trong bộ máy nhà nước nhằm mục đích dành được hiệu quả quản trị xã hội cũng như quản lý kinh tế tài chính cao nhất. Đây cũng là một phương pháp để ông xử lý yếu tố ông chủ và người đại diện đi kèm với quy mô kinh tế tài chính Stalinist. Sau khi Stalin mất, do đạo đức, tinh thần nghĩa vụ và trách nhiệm của công chức trong cỗ máy nhà nước Liên Xô không còn bị kiểm soát chặt như trước nên yếu tố ông chủ và người đại diện thay mặt ngày càng trở thành một yếu tố lớn so với nền kinh tế thị trường tài chính tài chính Liên Xô.

Các nhà kinh tế học khi điều tra và nghiên cứu nghiêm túc nguồn gốc sự tăng trưởng của nền kinh tế Liên Xô thấy rằng sự tăng trưởng đó khá ấn tượng nhưng không còn gì thần bí. Sản lượng của nền kinh tế Xô Viết tăng trưởng nhanh gọn có thể lý giải bằng sự tăng trưởng nhanh của những yếu tố nguồn vào của nền sản xuất như số việc làm tăng, giáo dục phát triển và trên tất cả là đầu tư khổng lồ vào tư liệu sản xuất. Sự tăng trưởng nhanh chóng của nền kinh tế tài chính tài chính Liên Xô dựa trọn vẹn vào tiết kiệm, bằng phương pháp hy sinh sự hưởng thụ hiện thời cho quyền lợi giành được trong tương lai.[58] Theo điều tra và nghiên cứu của Mankiw, Romer và Weil, tỷ suất tiết kiệm ngân sách và chi phí ngân sách và chi phí cao sẽ dẫn đến thu nhập cao hơn nữa trong thực trạng kinh tế không thay đổi đồng thời làm tăng nguồn lực vốn con người cũng như tăng hiệu suất của nền kinh tế[59]. Việc tập trung chuyên sâu những nguồn lực để tăng trưởng công nghiệp nặng đã tạo nên nền tảng kỹ thuật cho Liên Xô từ đó dựa vào nền tảng này công nghiệp nhẹ và nông nghiệp cũng phát triển nhờ vào việc cơ giới hóa và tự động hóa, cải tiến kỹ thuật làm tăng hiệu suất lao động. Hơn nữa Liên Xô công nghiệp hóa sau những nước phương Tây nên họ có thể học hỏi những công nghệ tiên tiến mới nhất từ phương Tây bằng việc thuê những chuyên gia phương Tây. Kết quả là dưới thời Stalin, có những năm Liên Xô đã đạt tỷ lệ tăng trưởng lên tới mức 30%, vận tốc nhanh trước đó chưa từng thấy trong lịch sử quốc tế ở thời kỳ đó, và sau này cũng chỉ có 1 số ít ít nước như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan tái diễn được thành tích này vào thập niên 1960 bằng phương pháp triển khai những biện pháp kinh tế tài chính tựa như với những biện pháp mà Stalin đã thực hiện[58][60]. Dưới sự chỉ huy của Stalin, Liên Xô đã công nghiệp hóa trong một khoảng chừng thời hạn ngắn chưa từng có tiền lệ. Trong lịch sử, nước Anh cần 200 năm để trở thành một nước công nghiệp, nước Mỹ cần 120 năm, Nhật Bản cần 40 năm. Trong khi đó, Liên Xô chỉ việc 18 năm để hoàn thành xong về cơ bản quy trình công nghiệp hóa của mình. Nghĩa là Liên Xô chỉ việc một thế hệ để công nghiệp hóa. Đây là vận tốc công nghiệp hóa sớm nhất có thể mà quốc tế từng ghi nhận. Tuy nhiên tăng trưởng kinh tế tài chính phụ thuộc vào ngày càng tăng tư liệu sản xuất và số việc làm chỉ có tính năng trong thời gian ngắn vì quy luật hiệu suất giảm dần, tương ứng với việc Stalin đã lập ra những kế hoạch kinh tế ngắn hạn. Trong dài hạn chỉ có cải tiến kỹ thuật sản xuất mới hoàn toàn có thể tạo nên tăng trưởng kinh tế.

Thành công của Liên Xô ấn tượng đến mức nhà kinh tế tài chính tài chính tài chính tài chính tài chính học Paul Samuelson, người đoạt giải Nobel kinh tế năm 1970, đã viết trong một cuốn sách giáo khoa kinh tế được sử dụng thoáng đãng ở những trường đại học số 1 phương Tây rằng nền kinh tế thị trường Liên Xô ưu việt hơn chủ nghĩa tư bản tại phương Tây và Liên Xô sẽ vươn lên số 1 quốc tế về mặt kinh tế. Acemoglu và Robinson nhận định rằng Liên Xô đã tái phân bố lao động từ nghành nghề dịch vụ nông nghiệp lạc hậu có hiệu suất thấp sang lĩnh vực công nghiệp có hiệu suất cao hơn nữa nên dành được vận tốc tăng trưởng kinh tế tài chính đáng kể dù chính bản thân mình ngành công nghiệp của Liên Xô được tổ chức triển khai hiệu quả thấp hơn so với mức đáng ra có thể đạt được. Nhưng trong những ngành công nghiệp nặng, năng suất có thể tăng cao tới cả nền kinh tế thị trường tài chính tài chính chỉ huy của Liên Xô đã tạo nên mức tăng trưởng cao.[61] Các kế hoạch kinh tế hình thành dưới sự chỉ huy của Stalin khá linh hoạt, có thể điều chỉnh tùy từng tình hình trong lúc triển khai chứ không cứng nhắc. Liên Xô còn vận dụng chính sách khen thưởng khá cao như thưởng 37% lương cho ban quản trị và kỹ sư hạng sang nếu đạt chỉ tiêu sản lượng được giao nhưng điều này dẫn đến việc người ta duy trì thành tích thấp hơn năng lực tối đa để đạt chỉ tiêu và được khen thưởng (vì nếu thành tích cao hơn nữa nữa chỉ tiêu quá nhiều thì năm sau nhà nước sẽ nâng chỉ tiêu lên rất cao hơn nữa). Hơn nữa chỉ tiêu thời đó dựa vào sản lượng nên những xí nghiệp sản xuất không quan tâm đến việc nâng cao chất lượng sản phẩm, cho nên vì thế Liên Xô phải vận dụng thêm chính sách thưởng cho những phát minh, cải tiến kỹ thuật. Bên cạnh đó kỷ luật lao động rất là cứng rắn như chỉ việc 20 phút vắng mặt trong giờ thao tác không có lý do chính đáng, hoặc cố ý chây lười thì sẽ ảnh hưởng truy tố hình sự, bị buộc lao động tái tạo 6 tháng hay giảm 25% lương.[62] Đặc biệt, trong quy trình tiến độ Thế chiến thứ hai (1941-1945), do Liên Xô cần động viên mọi nguồn lực cho quốc phòng, việc phá hoại sản xuất được xem là tội nặng, gây hậu quả nghiêm trọng sẽ bị xử tử hình[63] Từ năm 1940 đến 1955 có 36 triệu lượt vi phạm bị xử lý, trong số đó 15 triệu người từng bị giam giữ và 250.000 người bị tử hình vì các tội danh liên quan đến phá hoại sản xuất[62]. Ngoài ra sự thành công xuất sắc của Liên Xô dưới thời Stalin còn tồn tại sự góp phần của không ít yếu tố đặc trưng của nước Nga như chủ quyền lãnh thổ rộng lớn, giàu tài nguyên; những tầng lớp tri thức còn còn sót lại từ thời Sa Hoàng có văn hóa truyền thống cao; sự siêng năng, ham hiểu biết, chính trực và những nỗ lực vượt bậc của người Nga… Nếu không có những yếu tố này thì mọi chính sách, giải pháp kinh tế tài chính tài chính của Stalin đều không phát huy được tác dụng.

Các nhà lý luận của chủ nghĩa Stalin và của những vương quốc cộng sản sau này coi kinh tế tập trung – kế hoạch hoá, công nghiệp hóa và tập thể hóa là những thắng lợi to lớn là góp phần lý luận vĩ đại của Stalin trong lý luận cộng sản chủ nghĩa. Ưu thế của hình thức kinh tế tài chính tài chính này được dẫn ra như đó là nền tảng để bảo vệ thắng lợi trong Chiến tranh vệ quốc vĩ đại và bất kỳ một vương quốc nào sau này theo chủ nghĩa xã hội thì cũng đều đi theo hình thức kinh tế này. Tuy nhiên, quy mô kinh tế này không xử lý được yếu tố lao động của người công nhân bị tha hóa mà nhà nước đã sửa chữa thay thế vai trò của nhà tư bản do đó người công nhân lẫn toàn thể xã hội không được giải phóng khỏi “chế độ nô dịch con người bao hàm trong quan hệ của công nhân với sản xuất và vì mọi quan hệ nô dịch chỉ là những biến thể và hiệu quả của quan hệ ấy” như Marx mong muốn. Mô hình kinh tế tài chính Stalinist thực ra là chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước[64][65][66] mà theo quan điểm của Lenin “Chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước là sự chuẩn bị vật chất rất đầy đủ nhất cho chủ nghĩa xã hội, là phòng chờ đi vào chủ nghĩa xã hội[67]” và “chủ nghĩa tư bản nhà nước là cái gì có đặc thù tập trung, được xem toán, được trấn áp và được xã hội hoá[67]”, trong số đó nhà nước là nhà tư bản duy nhất chiếm hữu phần đông tư liệu sản xuất của xã hội. Lenin cho rằng “Không có kỹ thuật đại tư bản chủ nghĩa được kiến thiết xây dựng trên những ý tưởng của khoa học hiện đại, không còn một tổ chức triển khai Nhà nước có kế hoạch tạo nên hàng trăm triệu người phải tuân theo một cách nghiêm ngặt một tiêu chuẩn thống nhất trong việc sản xuất và phân phối sản phẩm thì không hề nói chủ nghĩa xã hội được”[19]. Mục tiêu của Stalin khi tập trung tư liệu sản xuất đằng sau sự kiểm soát của nhà nước là công nghiệp hóa, văn minh hóa Liên Xô, kiến thiết thiết kế xây dựng nền tảng vật chất cho chủ nghĩa xã hội, trọn vẹn khác với tiềm năng của Marx là xử lý những vấn đề của thị trường để xây dựng một xã hội nhân văn, hợp lý và tự do hơn.

Nhà nghiên cứu Howard K. Smith cho biết:

“Stalin đã làm được nhiều việc để đổi khác quốc tế trong nửa đầu của thế kỷ này hơn bất kể người nào khác, những người dân sống cùng thời đó. Ông đã làm cho nước Nga một quyền lực to lớn, nhà nước xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới… Ông đã làm đổi khác hàng loạt thái độ của phương Tây đối với người lao động”. Năm 1928, Liên Xô là một vương quốc gồm phần đông là nông dân lạc hậu, xung quanh bởi một quốc tế toàn những kẻ thù. Khi Stalin qua đời, ông để lại quốc gia có sức mạnh công nghiệp đứng thứ hai thế giới. Chủ nghĩa xã hội đã quy đổi sự nghèo khó thành những xã hội hiện đại, trong số đó tổng thể mọi người đều sở hữu đủ thức ăn, quần áo, và nhà ở; nơi người cao tuổi có lương hưu an toàn; và nơi mà tổng thể trẻ em (và nhiều bạn lớn) được đi học và không ai bị phủ nhận chăm nom y tế. Howard K. Smith lưu ý rằng: Tất cả những ý tưởng điều tiết nền kinh tế tài chính của chính phủ nước nhà những nước phương Tây, từ “New Deal” ở Mỹ cho tới “nhà nước phúc lợi” ở Anh, đều được tăng trưởng trong cuộc cạnh tranh đối đầu với những Kế hoạch 5 năm của Stalin[68].

Sự lớn mạnh mẽ của Liên Xô đã tạo sức ép cạnh tranh rất rộng so với những nước phương Tây. Do sức hút từ quy mô phúc lợi xã hội của Liên Xô, trong nội bộ những nước phương Tây nổ ra nhiều phong trào đòi quyền lợi cho người lao động, đòi tăng lương và giảm giờ làm, chống sa thải tùy tiện… Các đảng phái cánh tả tại phương Tây nhận được sự ủng hộ thoáng đãng của công chúng nhờ những cương lĩnh cải cách xã hội theo hướng tăng phúc lợi xã hội, giảm bất công và bất bình đẳng, mở rộng dân chủ. Để lôi cuốn cử tri, các đảng phái cánh hữu cũng phải đưa những chính sách tương tự như vào chương trình hành vi của mình. Điều này dẫn đến việc chính phủ nước nhà các nước phương Tây dù do cánh hữu hay cánh tả lãnh đạo cũng phải đề ra những giải pháp cải tổ kinh tế, tăng nguồn lực vốn phúc lợi xã hội cho y tế, giáo dục, tăng quyền lợi cho những người lao động… để làm dịu đi những mâu thuẫn nội bộ. Trong thập niên 1970, ở một số nước phương Tây như Đức, Thụy Điển, Phần Lan… đã hình thành những kiểu Nhà nước xã hội với quy mô kinh tế tài chính tài chính thị trường xã hội, những nước này vẫn vận dụng kinh tế thị trường nhưng Nhà nước đưa ra những chủ trương an sinh xã hội rộng rãi để làm giảm đi những khiếm khuyết và bất công của chủ nghĩa tư bản đồng thời làm giảm sức mê hoặc của quy mô xã hội chủ nghĩa do Liên Xô tạo ra. Có thể nói rằng: trong cuộc chạy đua với Liên Xô, nhiều nước phương Tây cũng phải tự biến đổi mình, hạn chế sự bất công xã hội và người lao động đã có quyền lợi và nghĩa vụ tốt hơn so với trước. Đó là sự việc đóng góp về văn minh xã hội mà Liên Xô đã trực tiếp hay gián tiếp tạo nên cho nhân loại.

Ngoài ra Stalin còn tồn tại những tác phẩm về đề tài quân sự chiến lược chiến lược và được những người cộng sản quy cho là nhà tư tưởng quân sự lớn đã tổng kết và đưa ra học thuyết quân sự của chủ nghĩa xã hội. Stalin nhận định rằng quy luật và nghệ thuật và thẩm mỹ chiến tranh của giai cấp vô sản phải khác xa so với quy luật và nghệ thuật quân sự chiến lược tư sản. Trong những tác phẩm này (thường viết trước Chiến tranh quốc tế thứ hai) Stalin lý luận về thiết kế xây dựng lực lượng vũ trang về sự việc chỉ huy chính trị trong những lực lượng vũ trang, trong đó xác lập quân đội là quân đội của đảng, chịu sự quản trị trực tiếp từ đảng. Stalin lý luận về quan hệ của tiến công và phòng ngự, cho rằng học thuyết quân sự chiến lược của giai cấp vô sản phải là tiến công không ngừng, phòng ngự là tạm thời, tiến công là chủ yếu, chứng minh và khẳng định tính tất thắng của giai cấp vô sản một khi có chiến tranh. Bàn về quan hệ kế hoạch – chiến thuật. Ngoài ra còn bàn về 1 số ít vấn đề nghệ thuật và thẩm mỹ và thẩm mỹ cuộc chiến tranh như nghệ thuật giành quyền làm chủ trên không, cách sử dụng pháo binh tập trung chuyên sâu trên chiến trường… Thực tế thất bại to lớn trong thời điểm đầu của “Chiến tranh vệ quốc vĩ đại” cho thấy có những sai lầm đáng tiếc trong luận điểm quân sự chiến lược của Stalin, nhưng nhiều luận điểm khác của Stalin như việc Nhà nước phải kêu gọi tổng lực nền kinh tế thị trường tài chính chỉ huy cho những nỗ lực sản xuất vũ khí, coi trọng sự tăng trưởng của vũ khí cơ giới… đã được thực tiễn chứng tỏ là đúng.

Có thể nói chủ nghĩa Stalin đóng một vai trò rất quan trọng trong lý luận cộng sản và quy mô kinh tế tài chính – xã hội do Stalin thiết kế kiến thiết xây dựng là quy mô tiêu biểu vượt trội cho thực tiễn xây dựng chủ nghĩa xã hội ở những vương quốc khác nhau. Liên Xô sau này tuy chống tệ sùng bái cá thể Stalin nhưng vẫn liên tục tăng trưởng theo quy mô kinh tế do Stalin đề ra cho tới khi tan rã và từ bỏ chủ nghĩa cộng sản.[69]

Thành công của Liên Xô thời Stalin đã thôi thúc nhiều quốc gia trên thế giới chọn quy mô kinh tế xã hội Stalinist hoặc chịu ràng buộc tác động của mô hình này[70]. Việc kiến thiết xây dựng những kế hoạch kinh tế ngắn hạn, tập trung chuyên sâu những nguồn lực để tăng trưởng các ngành công nghiệp quan trọng, tăng trưởng các hình thức kinh tế hợp tác (kinh tế tập thể)… đã được nhiều nước theo một số chính sách chính trị không giống nhau học hỏi trong số đó có cả những cơ quan chính phủ chống Cộng nhất như Việt Nam Cộng hòa, Hàn Quốc, Đài Loan… Một số nước Đông Bắc Á đã sử dụng một biến thể của chủ nghĩa tư bản nhà nước để tăng trưởng vương quốc trong số đó nhà nước tương hỗ cho những tập đoàn phát triển, ngược lại những công ty này phải ủng hộ nhà nước và thực hiện những tiềm năng kinh tế tài chính – chính trị do nhà nước đề ra; thậm chí còn nhà nước còn xây dựng các công ty lớn để tăng trưởng một số ít ngành công nghiệp mà nhà nước muốn ưu tiên. Sự phát triển của những nước Đông Bắc Á có vai trò điển hình nổi bật của nhà nước trong đó nhà nước là người hỗ trợ cho những doanh nghiệp và xu thế cho nền kinh tế. Các nước này đã đi ngược lại với ý thức hệ về thị trường tự do không cần sự can thiệp của nhà nước của phương Tây và họ đã công nghiệp hóa nhanh chóng. Các kế hoạch kinh tế tài chính giúp những nước kém tăng trưởng khuynh hướng cho nền kinh tế, tạo nên một tỷ suất tiết kiệm ngân sách và chi phí lớn, tập trung chuyên sâu các nguồn lực cho những mục tiêu cụ thể, tương hỗ các ngành công nghiệp quan trọng phát triển. Ví dụ, một số nhà nghiên cứu và phân tích nhận định rằng Park Chung Hee (tổng thống có công đưa Hàn Quốc từ một nước nghèo trở thành một nước phát triển) có những chủ trương rất giống với Stalin, như việc kế hoạch hóa nền kinh tế, thanh lọc mạnh tay tham nhũng, hạn chế tiêu tốn để tiết kiệm ngân sách và chi phí vốn cho việc thiết kế xây dựng những nhà máy sản xuất quy mô lớn, tăng trưởng cơ sở hạ tầng, tương hỗ các ngành công nghiệp quan trọng như luyện kim, cơ khí, hóa chất, đóng tàu… phát triển; cùng với việc kiến thiết xây dựng những hợp tác xã tại nông thôn để thực hiện những chính sách tăng trưởng nông thôn và loại trừ tác động ảnh hưởng của phe trái chiều cũng như tạo nên lực lượng quần chúng ủng hộ Park[60][71].

Chủ nghĩa Mao

Chủ nghĩa Mao (Maoism) là một thuật ngữ chỉ các học thuyết về chủ nghĩa cộng sản do chủ tịch Đảng Cộng sản Trung Quốc Mao Trạch Đông đưa ra. Tại Trung Quốc thì được gọi là “Tư tưởng Mao Trạch Đông” và trong thập niên 1960 tư tưởng Mao Trạch Đông được in thành các sổ tay bìa đỏ để trang bị về tư tưởng cho cán bộ và nhân dân Trung Hoa đại lục. Tại những nước cộng sản Đông Âu những năm 1960 – 1980 thì thuật ngữ chủ nghĩa Mao được xem như một biến thái xấu đi “tả khuynh” xa rời chủ nghĩa Marx-Lenin, còn tại một số nước cộng sản châu Á, thuật ngữ này được nhìn nhận tích cực như sáng tạo của chủ nghĩa Marx-Lenin trong điều kiện kèm theo châu Á.

Điều không giống nhau lớn nhất của chủ nghĩa Mao so với những học thuyết của Marx, Lenin và Stalin là ở ý niệm về động lực chính của cách mạng. Marx, Lenin, Stalin đều coi động lực của cách mạng là “giai cấp công nhân” và coi nhẹ giai cấp nông dân, coi nông dân là lỗi thời không còn tính cách mạng tiên phong. Lenin, Stalin chỉ coi nông dân như một liên minh cần tranh thủ mà thôi, họ coi thành thị là đấu trường cách mạng chính. Mao Trạch Đông xuất phát từ điều kiện kèm theo của Trung Quốc là nước nông nghiệp, giai cấp công nhân và tư sản còn rất nhỏ bé, xích míc xã hội lớn số 1 là mâu thuẫn nông dân – địa chủ nên tuy vẫn coi giai cấp công nhân là tiền phong thái mạng nhưng đã coi lực lượng cách mạng nòng cốt là giai cấp nông dân và nông thôn là địa thế căn cứ địa của cách mạng, và coi học thuyết của tớ là học thuyết của chủ nghĩa cộng sản cho những nước chưa tăng trưởng thành tư bản.

Chủ nghĩa Mao được truyền bá sang nhiều nước trên thế giới[72], và đến lượt chủ nghĩa Mao cũng trở thành biến dị tại mỗi địa phương. Tại Campuchia, chủ nghĩa Mao pha trộn với chủ nghĩa dân tộc bản địa cực đoan để trở thành hệ tư tưởng của Khmer Đỏ, với những chủ trương cực đoan đã gây ra cái chết của khoảng chừng 2 triệu người[73]. Khmer Đỏ trở thành một hiện tượng kỳ lạ lịch sử vẻ vang kỳ dị, vượt quá năng lực nhận thức thông thường của con người. Tuy về danh nghĩa là một trào lưu đi theo chủ nghĩa cộng sản (cụ thể là chủ nghĩa Mao), tuy nhiên về bản chất, Khmer Đỏ đi ngược lại với chủ nghĩa cộng sản ở phương châm hành vi của nó: Khmer Đỏ ủng hộ chủ nghĩa Sô vanh và có tư tưởng bài ngoại rất cực đoan[74], biểu lộ qua việc Khmer Đỏ liên tục gây chiến với Việt Nam (một nước cũng ủng hộ chủ nghĩa cộng sản). Tới năm 1981, Khmer Đỏ chính thức công bố rằng trào lưu này sẽ không hề đi theo chủ nghĩa cộng sản[75].

Cùng với việc không giống nhau này kéo theo sự không giống nhau về “phương pháp triển khai cách mạng”. Lenin và Stalin ý niệm về cuộc cách mạng vô sản có tính hàng loạt tại thành thị như một cuộc khởi nghĩa của giai cấp vô sản. Nhưng khi đó, Trung Quốc vẫn chủ yếu là nông thôn, và Mao Trạch Đông nhận định rằng cách mạng phải được tiến hành theo phương pháp một đại chiến tranh du kích kéo dài, lấy nông thôn làm căn cứ địa lan từ từ và đi đến thắng lợi hoàn toàn. Hai câu nói của Mao Trạch Đông về yếu tố này rất nổi tiếng là “Súng đẻ ra chính quyền” và “Nông thôn bao vây thành thị” và Mao Trạch Đông thực sự đã có rất nhiều góp phần trong lý luận quân sự chiến lược về cuộc cuộc chiến tranh du kích và chiến tranh nhân dân nhất là trong tác phẩm “Du kích chiến”. Trong đó xem xét hàng loạt những góc nhìn quân sự, chính trị, tâm lý và những biện pháp xây dựng địa thế căn cứ địa, thực thi chiến tranh nhân dân ở nông thôn.

Sau khi giành được chính quyền, Đảng Cộng sản Trung Quốc đằng sau sự chỉ huy của Mao Trạch Đông đã tiến hành nhiều cải cách kinh tế tài chính – xã hội như cải cách ruộng đất, quốc hữu hóa tất cả những doanh nghiệp tư nhân, giải tán các đảng phái chính trị cánh hữu, các hội kín, triệt hạ các băng đảng tội phạm… Sinh ra và lớn lên trong xã hội phong kiến Trung Quốc trên đà suy tàn thời điểm cuối thế kỷ XIX và đã tận mắt chứng kiến nạn quân phiệt cát cứ cuối thời nhà Thanh, Mao Trạch Đông phụ thuộc lớn từ những bài học kinh nghiệm trị quốc trong lịch sử vẻ vang Trung Quốc, đây là vấn đề độc lạ nhất của ông với những nhà tư tưởng khác của chủ nghĩa cộng sản. Lịch sử Trung Quốc có đặc trưng là chủ quyền lãnh thổ to lớn và đông dân nhất thế giới, đa sắc tộc và có lịch sử vẻ vang vẻ vang nhiều lần xẩy ra nội chiến, ly khai, cát cứ nên những nhà lãnh đạo nên phải có chính sách tập quyền cao độ, và chịu ràng buộc tác động từ lịch sử đó, Mao Trạch Đông tin rằng nên phải mạnh tay trấn áp mọi lực lượng chống đối thì mới có thể có thể giữ không thay đổi được đất nước. Trong công cuộc cải biến xã hội của Mao có hàng trăm vạn địa chủ, doanh nhân, tri thức bị bắt hoặc xử tử vì bị kết tội hữu khuynh, phá hoại, phản cách mạng, tay sai của chủ nghĩa đế quốc, Hán gian…[76][77][78][79]

Trong quản trị kinh tế tài chính và quản trị xã hội, cũng tương tự như chủ nghĩa Stalin, chủ nghĩa Mao cũng theo mục tiêu tập trung chuyên sâu hoá cao độ theo nền kinh tế thị trường kế hoạch hoá vĩ mô. Quản lý nhà nước cũng bằng hệ thống nhà nước – đảng với việc sùng bái cá nhân cao độ. Trong Kế hoạch 5 năm lần thứ 1 (1953-1957), Trung Quốc lấy kiến thiết thiết kế xây dựng và tăng trưởng công nghiệp nặng làm trung tâm, gồm những ngành điện lực, than, gang thép, hóa chất… Với sự trợ giúp nhiều mặt của Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu, 246 công trình công nghiệp quan trọng, được xem là xương sống của nền công nghiệp Trung Quốc được xây dựng. Tốc độ của sản xuất công nghiệp tăng trung bình thường niên 18%. Đến năm 1957, sản lượng công nghiệp đã tiếp tục tăng 140%, sản lượng nông nghiệp tăng 25% so với năm 1952. Thành công của Kế hoạch 5 năm lần thứ 1 khiến Mao Trạch Đông trở nên sáng sủa quá mức. Với mong ước đưa Trung Quốc trở thành một siêu cường trong thời hạn còn nhanh hơn cả Liên Xô từng làm, Mao phát động trào lưu Đại nhảy vọt và Công xã hoá. Đây là kế hoạch với tiềm năng nhấn mạnh biện pháp sản xuất quy mô nhỏ, sản xuất thủ công, triển khai cuộc thực nghiệm chủ nghĩa xã hội lớn trước đó chưa từng thấy với mục tiêu công nghiệp hóa nhằm đưa Trung Quốc thành siêu cường trong thời hạn chỉ 10 – 20 năm. Sự nóng vội quá mức cần thiết dẫn tới việc kế hoạch bị thất bại và phải hủy bỏ. Cùng với thiên tai và lũ lụt, những chủ trương kinh tế sai lầm đã gây ra một nạn đói rất rộng trong lịch sử vẻ vang loài người, khoảng 37,5 triệu người (khoảng 5% dân số Trung Quốc) đã chết vì nạn đói do sản xuất nông nghiệp bị đình trệ.[80]

Chủ nghĩa Mao cho rằng để xây dựng chủ nghĩa cộng sản thì cần có con người cộng sản, cần đấu tranh liên tục để chống lại những tàn dư tập quán, tư tưởng, văn hóa, phong tục, thói hư tật xấu của xã hội cũ. Mao muốn làm một cuộc cách social đổi khác tư tưởng và thực chất của con người lẫn quan hệ giữa người và người. Để thao tác đó cần vô hiệu hết tàn dư văn hóa, tư tưởng, tập quán, lối sống phong kiến, tư sản, phản động. Đồng thời Mao cũng muốn kiến thiết xây dựng một xã hội dân chủ và bình đẳng hơn Theo phong cách hiểu của ông. Biện pháp triển khai là triển khai “cách mạng văn hoá”. Sự suy đồi đạo đức xã hội, những tệ nạn xã hội và sự hủ bại của cục máy nhà nước Trung Quốc, một yếu tố khiến Tưởng Giới Thạch thất bại, trước lúc người cộng sản nắm quyền là một trong thực tiễn góp thêm phần thôi thúc Mao làm cuộc cách mạng văn hóa. Mao đã áp dụng những giải pháp để thực thi điều này như bãi bỏ mạng lưới hệ thống quân hàm trong quân đội, khuyến khích dân chúng đả kích giới lãnh đạo nhà nước, thực hiện phê bình và tự phê bình trong nội bộ Đảng Cộng sản và nhà nước Trung Quốc… Tuy nhiên, với mặt phẳng dân trí thấp khi đó, những giải pháp này trở nên cực đoan hóa khi được triển khai bởi những cán bộ và công chúng quá khích, thiếu trình độ, thiếu kinh nghiệm, khiến xã hội Trung Quốc rơi vào thực trạng hỗn loạn và bạo lực trong một thập kỷ. Cách mạng văn hóa truyền thống hoàn toàn có thể hiểu là một thử nghiệm của Mao nhằm mục đích hướng tới một xã hội tốt đẹp, dân chủ và bình đẳng hơn cùng một cỗ máy cầm quyền trong sáng và hiệu suất cao hơn, nhưng cách thực thi vụng về của cán bộ cấp dưới và dân cư đã khiến nó thất bại. Cách mạng văn hóa truyền thống đã biết thành những phe phái, cá nhân trong Đảng Cộng sản Trung Quốc và cả những dân cư dân quá khích lợi dụng để quy chụp, kết án, thanh trừng lẫn nhau, trong lúc những người dân phản đối Mao thì cho rằng đấy là thủ đoạn chính trị để ông loại bỏ những đối thủ sau lúc bị mất uy tín do những sai lầm đáng tiếc trước đó. Nhiều chỉ huy cấp cao trong Đảng, nhà nước, quân đội phản đối Mao như Bành Đức Hoài, Lưu Thiếu Kỳ, Đặng Tiểu Bình… lần lượt bị Hồng vệ binh (một lực lượng gồm toàn các người trẻ tuổi trẻ quá khích ở những địa phương) kết tội là đuổi theo chủ nghĩa tư bản, phản bội quốc gia và bị tóm gọn giam. Nhiều cá nhân, tổ chức triển khai trong cỗ máy Đảng và nhà nước Trung Quốc cũng trở nên Hồng vệ binh tấn công, phần nhiều trong những họ là cán bộ thấp cấp và chẳng quen biết gì Mao. Cũng giống như Đại thanh trừng của Stalin, cách mạng văn hóa truyền thống truyền thống đã biết thành mất trấn áp khi được triển khai ở những địa phương, Hồng vệ binh kéo nhau đi tàn phá những điều mà người ta cho là xấu xa, là đi ngược với nền văn hóa cổ truyền mới, dù chẳng có chứng cứ cụ thể nào. Theo một số ít liệu thống kê, cuộc cách mạng văn hóa của Mao Trạch Đông đã trực tiếp hay gián tiếp gây ra cái chết cho khoảng 1 triệu người.[81] Tháng 12 năm 1968, để dập tắt sự quá khích của Hồng vệ binh, Mao Trạch Đông đã phải ra lệnh cho hàng trăm nghìn người trẻ tuổi (nòng cốt của Hồng vệ binh) về nông thôn để thưởng thức đời sống và lao động nông thôn, thực ra là tước bỏ năng lực gây loạn của họ, Hồng vệ binh tan rã từ đây. Trong thập niên 1980, Tổng bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc khi đây là Hồ Diệu Bang nhận xét rằng khoảng chừng 100 triệu người Trung Quốc đã chịu đau khổ do phải chịu một hình thức đối xử thô bạo nào đó trong thời kỳ này. Đặng Tiểu Bình đánh giá và nhận định Mao Trạch Đông có một phần lỗi trong sự thất bại này, nhưng phần khác là vì những người dân thi hành cấp dưới có trình độ kém còn công chúng dễ bị kích động khiến tiềm năng đề ra bị bóp méo: “Cách mạng Văn Hóa là một sai lầm. Chúng ta phải mạnh dạn chối bỏ sai lầm này của Mao trong số trong năm tháng cuối đời của ông. Nhưng cũng cần nhìn vào sự thật. Sự thật là không hẳn mọi sai lầm đáng tiếc và quá đáng trong cuộc Cách mạng Văn Hóa đều do Mao Trạch Đông.”[82] Nếu không đặt cuộc cách mạng văn hóa truyền thống truyền thống truyền thống trong toàn cảnh lịch sử vẻ vang Trung Quốc khi đó thì không thể hiểu được động cơ đã thôi thúc Mao làm cách mạng văn hóa và những hậu quả cả tốt lẫn xấu mà nó mang lại (trong cùng thập kỷ đó, Hàn Quốc cũng đưa ra Phong trào Nông thôn Mới có mục đích tương tự, và cũng dẫn đến nhiều hậu quả cả tốt lẫn xấu bởi những lý do tương tự).

Điều dễ phân biệt của chủ nghĩa Mao là lý luận và thực hành của mình trong việc “phát động quần chúng”. Phát động quần chúng của chủ nghĩa Mao là kết hợp của thật nhiều yếu tố chính trị, xã hội, tổ chức triển khai và đặc biệt quan trọng là yếu tố mê hoặc tâm ý của quần chúng. Trong thực tế thì quản trị Mao rất giỏi trong việc mê hoặc và phát động quần chúng. Ông hoàn toàn có thể phát động quần chúng triển khai những việc tưởng như không thể tưởng tượng nổi từ trào lưu tiêu diệt chim sẻ, những trào lưu “Đại nhảy vọt”, “ba ngọn cờ hồng” cho đến việc phát động quần chúng dùng Hồng vệ binh gây bạo loạn trong “đại cách mạng văn hóa truyền thống vô sản” để khởi tạo ra sự lãnh đạo tuyệt đối của mình. Chủ nghĩa Mao luôn coi chính trị là có vai trò tối thượng trong đời sống xã hội. Mao Trạch Đông nói “Chính trị là thống soái” khi có đối thủ chính trị cần phê phán thì không những phải loại bỏ quyền lực chính trị của đối phương mà còn phải tàn phá “tư tưởng” chính trị của đối phương bằng cách kiểm điểm, đấu tố, dùng áp lực đè nén quần chúng đập tan ý chí của địch thủ, đây là giải pháp tâm ý mà chủ nghĩa Mao gọi là “cải tạo tư tưởng”.

Tâm lý xã hội của chủ nghĩa Mao mang nặng đặc thù tâm lý của giai cấp tiểu nông ở một nước nghèo, coi chủ nghĩa cộng sản và chủ nghĩa xã hội là nối sát với sự trong sáng coi thường vật chất, coi lối sống giản dị là tốt đẹp, là cách mạng. Đề cao tính đóng kín, chủ trương “tự lực cánh sinh” mọi yếu tố tiện nghi, xa hoa và nhất là từ nước ngoài đều bị đánh giá là “biểu hiện tư sản” phải đả phá. Chủ nghĩa Mao coi cách mạng chỉ đơn thuần là hoán đổi vị trí của giai cấp tư sản và giai cấp vô sản, của những người dân cai trị và quần chúng bị trị. Chủ nghĩa Mao cũng gán ghép những quan điểm sự không tương đồng với Mao Trạch Đông trong nội bộ Đảng Cộng sản Trung Quốc, trong phong trào cộng sản quốc tế là “tư sản”, “hữu khuynh” từ đó dùng những giải pháp hành chính, tuyên truyền thậm chí còn là đấm đá bạo lực để đả kích, loại trừ. Chủ nghĩa Mao nhận định rằng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô sau Chiến tranh quốc tế thứ hai khi mà đời sống nhân dân được cải tổ nhiều và có những tiện nghi hạng sang là biểu lộ xa rời lý tưởng cộng sản, đuổi theo “lối sống và đạo đức tư sản”. Chủ nghĩa Mao coi quy mô của tớ là thực sự cách mạng chân chính và là đầu tàu cách mạng cho quốc tế thứ ba. Giai đoạn trong thời hạn 1960 – 1970 là cao trào của Trung Quốc cạnh tranh đối đầu với Liên Xô trong việc lãnh đạo quốc tế cộng sản và tranh luận về sự việc trong sáng của chủ nghĩa cộng sản.

Chủ nghĩa Mao đã làm cho Trung Quốc thành một xã hội đóng kín với bên phía ngoài đồng thời tạo nên những trào lưu kinh tế, văn hóa truyền thống và chính trị huy động hàng loạt xã hội nhưng lại dẫn đến những tổn thất to lớn cho Trung Quốc, nhưng chính vào những năm cuối đời quản trị Mao Trạch Đông đã thực thi những hoạt động sinh hoạt ngoại giao để bắt tay với Mỹ đưa Trung Quốc thoát dần khỏi sự đóng kín và cởi bỏ dần những đặc trưng xã hội của Chủ nghĩa Mao trong thập niên 1960. Dù phạm phải nhiều sai lầm nhưng sau sự lãnh đạo của Mao Trạch Đông, Trung Quốc đã trong bước đầu thiết kế xây dựng được nền tảng công nghiệp nặng, công nghiệp nhẹ, công nghiệp quốc phòng. Nền kinh tế tài chính Trung Quốc đã tự sản xuất được hầu hết những mẫu sản phẩm công nghiệp thông dụng, các loại vũ khí thường thì và đặc biệt quan trọng sản xuất được bom nguyên tử. Cũng in như Stalin, Mao đã tận dụng được tài nguyên vạn vật thiên nhiên cũng như tiềm lực con người của Trung Quốc vào công cuộc tân tiến hóa quốc gia nhờ vào sự thống nhất chủ quyền lãnh thổ và tập trung chuyên sâu quyền lực tối cao cao độ tạo nên khả năng kêu gọi những nguồn lực để triển khai các tiềm năng kinh tế, điều mà đối thủ của Mao là Tưởng Giới Thạch đang không làm được. Đây là nền tảng để Trung Quốc liên tục tăng trưởng sau sự chỉ huy của người thừa kế ông là Đặng Tiểu Bình.

Chủ nghĩa cộng sản châu Âu

Thuật ngữ Eurocommunism (chủ nghĩa cộng sản châu Âu) là tên gọi mà 1 số ít đảng cộng sản tại những nước tư bản tăng trưởng tại châu Âu (dẫn đầu là Đảng Cộng sản Ý, Đảng Cộng sản Pháp và Đảng Cộng sản Tây Ban Nha) tự gọi trào lưu của mình. Hiện nay hầu hết những đảng cộng sản tại những nước Tây Âu, Nhật Bản và các nước kinh tế tư bản phát triển đều theo trào lưu này. Trước đây, lúc còn Liên Xô, thì Eurocommunism được những đảng cộng sản tại những vương quốc cộng sản đông Âu xem là “chủ nghĩa xét lại”, “hữu khuynh” và “cơ hội chủ nghĩa”.

Đầu tiên những đảng cộng sản thuộc trào lưu Chủ nghĩa cộng sản châu Âu cũng theo chủ nghĩa Marxism-Leninism. Trước và đặc biệt sau Chiến tranh quốc tế thứ hai đã có sự chuyển đổi lý luận của những đảng này để trở thành Eurocommunism bởi hai nguyên do chính:

• Sau những biến cố của 2 cuộc thế chiến, chủ nghĩa tư bản ở Tây Âu đã có những đổi khác lớn, không hề như thời đại của Marx và Lenin nữa, đã mở màn Open những cơ cấu tổ chức mới trong xã hội để xử lý những xích míc xã hội mà những bên hoàn toàn có thể đồng ý được.
• Mức sống được nâng cao đã làm mất tính mê hoặc của chủ nghĩa cộng sản và khát vọng đấu tranh so với đa số người lao động những nước tư bản phát triển.
• Sự sụp đổ của những nhà nước cộng sản ở Liên Xô và Đông Âu khiến chủ nghĩa cộng sản mất sức hấp dẫn.

Trên cơ sở này đã xuất hiện triết lý Eurocommunism tiên phong sơ khai từ trước Chiến tranh thế giới thứ hai từ lãnh tụ Đảng Cộng sản Ý Palmiro Togliatti và sau đó lý thuyết này dần được san sẻ bởi những đảng cộng sản Tây Âu khác cho tới năm 1977 đã khai sinh chính thức Eurocommunism trong tuyên bố chung của lãnh tụ ba đảng cộng sản Ý, Tây Ban Nha và Pháp về tiến đến tiềm năng cộng sản bằng hòa bình và tự do trong “dân chủ và đa nguyên”.

Eurocommunism còn được gọi là chủ nghĩa cộng sản Tây Âu cho rằng: Tương lai của xã hội loài người vẫn là theo lý tưởng của chủ nghĩa cộng sản mà Karl Marx đã miêu tả, nhưng tuyến phố đấu tranh đạt đến lý tưởng không hề là đấm đá bạo lực cách mạng như Marx và Lenin lý luận nữa mà bằng con phố đấu tranh hợp pháp, dân chủ của xã hội công dân và sau cuối chủ nghĩa tư bản sẽ ngày càng bớt đối kháng (antagonism) để biến chuyển dần thành một chính sách nhân đạo mất dần đặc thù “người bóc lột người”.

Như vậy Eurocommunism đã phủ nhận sự biến hóa xã hội bằng “đột biến” cách mạng (revolution) mà chủ trương biến đổi bằng “tiến hoá” (evolution). Mục tiêu và giải pháp đấu tranh đa phần bây giờ của Eurocommunism cũng tiệm cận với tiềm năng và giải pháp của những đảng Dân chủ Xã hội và trào lưu công đoàn cũng như những trào lưu khác (ví dụ đảng Xanh) hầu hết đấu tranh về mặt kinh tế tài chính để đòi tăng lương và tăng mức sống cho giai cấp công nhân và những những tầng lớp nhân dân lao động khác; tăng cường đấu tranh chính trị – xã hội bằng giải pháp độc lập để đem lại công minh xã hội cho giai cấp công nhân; đấu tranh cho quyền tham chính của giai cấp công nhân…

Eurocommunism từ bỏ giải pháp đấu tranh đấm đá bạo lực và lôi kéo không giải quyết bạo lực trong những xích míc chính trị – xã hội, họ ủng hộ bằng tinh thần và bằng biện pháp hòa bình những cuộc đấu tranh của những dân tộc thuộc địa và bị áp bức, kêu gọi lập lại trật tự quốc tế công bằng cho những dân tộc. Trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, Eurocommunism đi đầu trong trào lưu đòi giải trừ quân bị vì nền tự do trên quốc tế và lôi kéo cùng chung sống độc lập giữa những chính sách chính trị đối lập.

Ngày nay tại châu Âu, lập trường của những đảng cộng sản trong Eurocommunism không khác biệt gì lắm so với những đảng cánh tả hoặc những trào lưu dân chủ xã hội khác.

Chủ nghĩa cộng sản Thiên chúa giáo

Chủ nghĩa cộng sản Thiên chúa giáo (Christian communism) là một dạng chủ nghĩa cộng sản tôn giáo dựa trên nền tảng Thiên chúa giáo. Quan điểm của chủ nghĩa cộng sản Thiên chúa giáo là những lời răn dạy của Chúa Giê-su buộc những người dân theo đạo Thiên chúa phải ủng hộ ý tưởng sáng tạo rằng chủ nghĩa cộng sản là hệ thống xã hội lý tưởng. Mặc dù không có sự đồng thuận về thời điểm chủ nghĩa cộng sản Thiên chúa giáo ra đời, nhiều bạn cộng sản Thiên chúa công bố rằng những bằng chứng từ Kinh thánh đã cho thấy những người dân dân Thiên chúa đầu tiên, gồm cả những người Apostle, thiết lập xã hội cộng sản nhỏ của riêng họ Một trong những năm theo sau cái chết và sự hồi sinh của Giê-su.[83] Nhiều người ủng hộ chủ nghĩa cộng sản Thiên chúa lập luận rằng nó (chủ nghĩa cộng sản Thiên chúa) đã được giảng dạy bởi Giê-su và được thực hiện bởi chính những người Apostle.[84] Một số nhà sử học xác nhận quan điểm này.[85][86][87]

Chủ nghĩa cộng sản Thiên chúa hoàn toàn có thể được xem như thể một dạng cực đoan của chủ nghĩa xã hội Thiên chúa. Chủ nghĩa cộng sản Thiên chúa có không ít điểm giống và khác với chủ nghĩa Marx. Những người cộng sản Thiên chúa không chấp thuận đồng ý chấp thuận với quan điểm vô thần và bài tôn giáo, tuy nhiên đồng ý với một số góc nhìn hiện sinh và kinh tế tài chính của chủ nghĩa Marx, ví dụ suôn sẻ tưởng cho rằng chủ nghĩa tư bản bóc lột tầng lớp lao động trải qua việc ăn cắp giá trị thặng dư, hay sáng tạo độc đáo rằng lao động – trả lương là một công cụ để con người tạo ra quyền lực tối cao một cách thiếu công minh và phi lý.

Ý thức hệ là gì

Cho dù bạn có đang không biết ý thức hệ là gì cũng không sao cả bạn à. Cho dù bạn chưa tìm được câu trả lời cho thắc mắc ý thức hệ là gì cũng không làm sao hết. Bởi bài viết dưới đây của chúng mình sẽ cho bạn biết được đáp án cho thắc mắc của bạn ấy.

Trong những nghiên cứu xã hội, một hệ tư tưởng chính trị là một tập hợp đạo đức nhất định về lý tưởng, nguyên tắc, học thuyết, huyền thoại hoặc hình tượng của một phong trào xã hội, thể chế, giai cấp hoặc nhóm lớn lý giải cách xã hội nên hoạt động, đề ra 1 số ít kế hoạch chính trị và văn hóa cho trật tự xã hội nhất định. Hệ tư tưởng chính trị chăm sóc đến nhiều góc nhìn không giống nhau của xã hội, gồm có (ví dụ): kinh tế, giáo dục, y tế, luật lao động, luật hình sự, hệ thống tư pháp, cung cấp phúc lợi xã hội và phúc lợi xã hội, thương mại, môi trường, trẻ vị thành niên, nhập cư, chủng tộc, sử dụng quân đội, yêu nước, và tôn giáo quy mô quốc gia.

Hệ tư tưởng chính trị có hai chiều:

1. Mục tiêu: xã hội nên hoạt động như vậy nào; và
2. Phương pháp: các chiêu thức thích hợp nhất để giành được sự sắp xếp lý tưởng

Có nhiều cách thức được yêu cầu để phân loại các ý thức hệ chính trị, mỗi phương pháp khác nhau này tạo nên một phổ chính trị cụ thể. Ý thức hệ cũng tự xác lập vị trí của chúng trên phổ (ví dụ: bên trái, giữa hoặc bên phải), mặc dầu độ chính xác về mặt này thường hoàn toàn có thể gây tranh cãi. Cuối cùng, hệ tư tưởng hoàn toàn có thể được phân biệt với những kế hoạch chính trị (ví dụ, chủ nghĩa dân túy) và từ những vấn đề duy nhất mà một đảng có thể được xây dựng xung quanh (ví dụ hợp pháp hóa cần sa). Triết gia Michael Oakeshott định nghĩa hệ tư tưởng như vậy là “sự rút ngắn chính thức của tầng phụ được cho là của sự việc thật hài hòa và hợp lý có trong truyền thống”. Hơn nữa, Charles Blattberg cung cấp một thông tin tài khoản phân biệt những ý thức hệ chính trị với những triết lý chính trị.[24]

Một hệ tư tưởng chính trị hầu hết tương quan đến chính nó làm thế nào để phân chia quyền lực tối cao tối cao và những gì kết thúc quyền lực nên được sử dụng. Một số bên theo một ý thức hệ nhất định rất chặt chẽ, trong lúc những người dân khác có thể lấy cảm hứng thoáng rộng từ một nhóm các ý thức hệ tương quan mà hoàn toàn không đặc biệt quan trọng nắm lấy bất kỳ một trong những họ. Mỗi tư tưởng chính trị chứa những ý tưởng nhất định trên những gì nó xem là rất tốt dưới hình thức chính phủ (ví dụ, dân chủ, mị dân, chính trị thần quyền, Caliphate vv), và rất tốt mạng lưới hệ thống kinh tế (ví dụ như chủ nghĩa tư bản, chủ nghĩa xã hội, vv). Đôi khi cùng một từ được sử dụng để xác lập cả một ý thức hệ và một số trong những sáng tạo độc đáo chính của nó. Chẳng hạn, chủ nghĩa xã hội hoàn toàn có thể đề cập đến một mạng lưới hệ thống kinh tế, hoặc nó có thể đề cập đến một ý thức hệ hỗ trợ hệ thống kinh tế tài chính tài chính đó. Bài viết năm 1991, nhiều nhà bình luận nhận định rằng tất cả chúng ta đang sinh sống và làm việc trong thời đại hậu tư tưởng,[25] trong số đó những hệ tư tưởng hoàn hảo, gồm có tất cả đã thất bại. Quan điểm này thường được liên kết với những nội dung bài viết của Francis Fukuyama về sự việc .[26] Ngược lại, Nienhueser (2011) coi điều tra và nghiên cứu (trong nghành quản lý nguồn nhân lực) là “tạo ra ý thức hệ”.[27]

Slavoj Zizek đã chỉ ra làm thế nào khái niệm về ý thức hệ hoàn toàn có thể được cho phép hình thức ý thức hệ sâu nhất, mù quáng nhất. Một loại ý thức sai lầm đáng tiếc đáng tiếc hoặc thiếu tín nhiệm sai lầm, tham gia vào mục tiêu cho vay quan điểm của một người về sự tôn trọng khách quan, giả vờ hoài nghi trung lập, mà hoàn toàn không thực sự là như vậy. Thay vì giúp tránh ý thức hệ, sai sót này chỉ làm thâm thúy hơn cam kết so với một chiếc hiện có. Zizek gọi đấy là “một cái bẫy hậu văn minh “.[28] Peter Sloterdijk đã đề ra ý tưởng tương tự như đã có vào năm 1988.[29]

Cũng có một số nghiên cứu và điều tra đã cho thấy rằng quan hệ với một ý thức hệ chính trị đơn cử là mang tính chất di truyền.[30][31][32][33][34][35][36][37]

Idiocracy[sửa | sửa mã nguồn]

Khi một hệ tư tưởng chính trị trở thành một thành phần thông dụng thống trị trong một chính phủ, người ta hoàn toàn có thể nói về một idiocracy.[38] Các hình thức cơ quan chính phủ nước nhà không giống nhau sử dụng ý thức hệ theo không ít cách khác nhau, không hẳn khi nào thì cũng trở nên số lượng giới hạn trong chính trị và xã hội. Một số ý tưởng và phe phái tư tưởng trở nên được ưa chuộng, hoặc bị từ chối, hơn những ý tưởng khác, tùy thuộc vào sự tương thích của chúng với hoặc sử dụng cho trật tự xã hội trị vì.

Như John Maynard Keynes bày tỏ, “Những kẻ điên trong chính quyền, người nghe thấy lời nói trong không khí, đang chưng cất sự điên cuồng của mình từ 1 số ít người viết nguệch ngoạc học thuật vài năm trước.” [39]

Làm thế nào để hệ tư tưởng trở thành một phần của chủ trương của chính phủ? Trong The Anatomy of Revolution, Crane Brinton nói rằng ý thức hệ mới lan tỏa rộng rãi khi có sự bất mãn với một chính sách cũ.[40] Những kẻ cực đoan như Lenin và Robespierre sẽ vượt qua những người dân dân dân cách mạng ôn hòa hơn.[41] Giai đoạn này ngay tiếp sau đó là Thermidor, một sự trở lại của sự việc nhiệt tình cách mạng dưới những người theo chủ nghĩa thực dụng như Stalin và Napoleon Bonaparte, người mang lại ” sự bình thường và cân bằng”.[42] Trình tự của Briton (“những người đàn ông của không ít ý tưởng> những kẻ cuồng tín > những người hành vi thực tế”) được J. William Fulbright nhắc lại,[43] trong lúc một hình thức tựa như xẩy ra trong The True Believer của Eric Hoffer.[44] Cuộc cách mạng do đó trở thành một chính sách tư tưởng, mặc dầu sự trỗi dậy của nó hoàn toàn có thể được kiểm tra bởi một ‘ cuộc khủng hoảng cục bộ giữa đời chính trị ‘.

Bạn à, hãy luôn là chính bạn, luôn kiên cường, luôn mạnh mẽ nhé. Nếu như có điều gì bạn muốn biết thì hãy tự tìm câu trả lời nhé. Bạn có thấy rằng bạn đã hiểu được hệ tư tưởng là gì sau khi đọc bài viết này hay chưa? Bạn có thấy bạn có thể tự học hỏi cũng như tìm kiếm được những điều mà bạn yêu thích không. Vì thế hãy luôn tự học hỏi và khiến cho cuộc sống của bạn thêm đẹp nhé.